پرفشاری ریوی
پرفشاری ریوی نوعی از فشار خون بالا است که آئورت های داخل ریه و سمت راست قلب شما را مبتلا می کند.
در یک نوع از پرفشاری ریوی به نام پرفشاری شریان ریوی (PAH)، عروق خونی در ریه ها باریک، مسدود یا از بین می روند. این صدمه شریان خونی به ریه ها را کاهش داده و فشار خون در آئورت های ریه را افزایش می دهد. قلب باید بیشتر کار کند تا خون بیشتری را به ریه ها برساند. این کار اضافه در نهایت منجر می شود تا عضله قلب ضعیف شده و از کار بیافتد.
در برخی، این بیماری به آرامی وخیم تر شده و می تواند مرگبار باشد. با اینکه عالجه ایی برای برخی از انواع پرفشاری ریوی وجود ندارد، درمان می تواند علائم را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود دهد.
علائم
سرگیجه یکی از علائم این بیماری است
علائم و نشانه های این بیماری به آرامی رخ می دهند و شما ممکن است تا ماه ها یا حتی سال ها متوجه آنان نشوید. علائم با پیشرفت روند بیماری وخیم تر می شوند.
علائم و نشانه های پرفشاری ریوی شامل موارد زیر می شود :
- لب و پوست آبی شده
- فشار یا درد قفسه سینه
- سرگیجه یا بیهوشی
- نبض سریع یا ضربان قلب بالا
- خستگی
- تنگی نفس، که در اوایل هنگام ورزش کردن و در نهایت در زمان استراحت رخ می دهد
- تورم در مچ و پا ها و در نهایت ناحیه شکمی
ریسک فاکتور ها
پرفشاری ریوی بیشتر در افراد بین سنین 30 تا 60 سالگی رخ می دهد. افزایش سن احتمال پرفشاری ریوی گروه یک به نام پرفشاری شریان ریوی را افزایش می دهد. با این حال پرفشاری شریان ریوی با منشا نامعلوم (ایدیوپاتیک) بیشتر در بزرگسالان جوان رایج است.
دیگر مواردی که احتمال وقوع این بیماری را افزایش می دهد شامل موارد زیر است :
- سابقه خانوادگی به این عارضه
- چاقی
- بیماری های لخته خونی یا سابقه خانوادگی لخته خونی در ریه ها
- در معرض قرار گرفتن آزبست
- بیماری قلبی مادرزادی
- زندگی کردن در ارتفاعات
- استفاده از برخی از داروها مانند داروهای کاهش وزن و موارد مخدر
- استفاده از مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین که برای درمان افسردگی و اضطراب تجویز می شود
زندگی در ارتفاغ احتمال وقوع این بیماری را افزایش می دهد
علت ابتلا
قلب دارای دو دهلیز فوقانی و دو دهلیز تحتانی است. هر باری که خون از قلب رد می شود، دهلیز راست تحتانی خون را از طریق شریان بزرگ خونی به ریه ها می رساند.
خونی در ریه ها (شریان های پولموناری، کاپیلاری و وریدها) به سمت چپ قلب حرکت می کند.
با این حال تغییراتی در سلول هایی که در دیواره شریان های پولموناری رخ می دهد می تواند منجر به سفتی، تورم و ذخیم شدن دیواره شریان شوند. این تغییرات ممکن است شریان خون به ریه را مسدود یا کاهش دهند که منجر به پرفشاری ریوی شود.
پرفشاری ریوی بسته به منشا آن به پنچ دسته تقسیم می شود.
گروه 1: پرفشاری شریان ریوی (PAH)
منشا های آن شامل موارد زیر است :
- منشا نامعلوم (پرفشاری شریان ریوی ایدیوپاتیک)
- تغییرات در ژن هایی که از والدین به فرزاندان منتقل می شود (پرفشاری شریان ریوی مادرزادی)
- مصرف برخی از داروها یا مواد مخدر
- مشکلات قلبی مادرزادی
- دیگر عارضه هایی مانند اچ آی وی (HIV)، بیماری مزمن کبدی (سیروز) و عارضه های بافت همبند (اسکلرودرمی، لوپوس و دیگران)
گروه 5 : پرفشاری ریوی توسط دیگر عارضه های پزشکی
منشا این گروه شامل موارد زیر است :
- عارضه های خونی مانند پلی سیتمی و ترومبوسیتمی اساسی
- عارضه های التهابی مانند سارکوئیدوز و واسکولیت
- عارضه های متابولیکی مانند بیماری ذخیره گلیکوژن
- بیماری کلیوی
- تومور هایی که بر روی شریان های ریوی فشار وارد می کند
گروه 2 : پرفشاری ریوی توسط بیماری سمت چپ قلب
منشا های این گروه شامل موارد زیر است :
- بیماری های دریچه سمت چپ قلب مانند دریچه میترال یا بیماری دریچه آئورت
- نارسایی در دهلیز چپ تحتانی قلب
گروه 3 : پرفشاری ریوی توسط بیماری ریوی
منشا های این گروه شامل موارد زیر است :
- بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD)
- ذخم بافت بین کیسه های هوایی ریه (فیبروز ریوی)
- آپنه انسدادی خواب
- در معرض قرار گرفتن بلند مدت ارتفاعات بالا در افرادی که ممکن است احتمال بیشتر پرفشاری خون ریوی داشته باشند
گروه 4 : پرفشاری ریوی توسط لخته خون های مزمن
منشا های این گروه شامل موارد زیر است :
- لخته های خونی مزمن در ریه ها (آمبولی ریوی)
- دیگر عارضه های لخته خونی
تشخیص
الکتروکاردیوگرام یکی از روش های تشخیصی برای پرفشاری ریوی است
تشخیص پرفشاری ریوی دشوار است چراکه این بیماری در طول معاینه فیزیکی قابل تشخیص نیست. حتی اگر پرفشاری ریوی پیشرفته باشد نشانه ها و علائم آن مشابه دیگر بیماری های قلبی و ریوی است.
برای تشخیص این بیماری، پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد و علائم شما را ارزیابی می کند. احتمالا از شما سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی شما پرسیده می شود.
آزمایشات خونی و روش های تصویربرداری که به تشخیص پرفشاری ریوی کمک می کنند شامل موارد زیر است :
- آزمایشات خونی : آزمایشات خونی می تواند به تشخیص منشا پرفشاری ریوی کمک کرده یا نشانه های عوارض را تشخیص دهد.
- رادیولوژی قفسه سینه : رادیولوژی قفسه سینه تصاویری از قلب، ریه ها و قفسه سینه ایجاد می کند و رادیولوژی قفسه سینه ممکن است برای تست کردن دیگر عارضه های ریوی که منجر به این بیماری می شود استفاده شود.
- الکتروکاردیوگرام (ECG) : این آزمایش ساده فعالیت های الکتریکی قلب را ذخیره می کند. این روش می تواند تغییرات در ضربان قلب را تشخیص دهد. الگو ها بر روی الکتروکاردیوگرام ممکن است نشانه های فشار یا بزرگ شدن دهلیز راست را نمایش دهد.
- اکوکاردیوگرافی : این روش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری متحرک از قلب در حال کار ایجاد می کند. اکوکاردیوگرافی شریان خون عبور شده از قلب را نمایش می دهد. این روش را ممکن است برای کمک به تشخیص پرفشاری ریوی یا تشخیص اینکه درمان تا چه حدی موثر است استفاده شود.
- کاتتر گزاری قلب راستی : اگر اکوکاردیوگرافی نشان دهنده وجود این بیماری باشد، شما احتمالا کاتتر گزاری قلب راست انجام می دهید تا تشخیص تایید شود.
دیگر روش هایی که ممکن است برای ارزیابی صحت ریه ها و عروق ریوی و ارزیابی بیشتر منشا پرفشاری ریوی استفاده شود شامل موارد زیر است :
- سی تی اسکن : این روش تصویربرداری، دسته ایی از تصاویری عرضی مقطعی از استخوان ها، عروق خونی و نسج نرم در داخل بدن شما ایجاد می کند. ماده حاجب (کنتراست) ممکن است به داخل وریدی به نمایش بهتر عروق خونی بر روی تصاویر کمک کند.
- ام آر آی : این روش از میدان های مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری با جزییات از قلب شما استفاده می کند. این روش می تواند شریان خون در عروق ریوی را نمایش دهد و تشخیص دهد که آیا دهلیز راست تحتانی قلب به درستی کار می کند یا نه.
- آزمایش عملکرد ریوی : این روش غیرتهاجمی میزان هوایی که ریه ها در خود می توانند نگه دارند و شریان هوایی به داخل و خارج ریه را اندازه گیری می کند. این روش شامل دمیدن به داخل ابزاری به نام اسپیرومتر است.
- مطالعه خواب (پلی سومنوگرام) : مطالعه خواب فعالیت مغزی، نبض قلب، فشار خون، سطوح اکسیژن و دیگر عوامل را در طول خواب اندازه گیری می کند. مطالعه خواب می تواند به تشخیص آپنه انسدادی خواب که منجر به پرفشاری خون ریوی می شود را کمک کند.
- آزمایش تهویه/پرفیوژن (V/Q) : در این روش، تریسر رادیواکتیوی توسط سرمی وارد بدن می شود. این تریسر شریان خونی و شریان هوایی به داخل ریه ها را نمایش می دهد. آزمایش V/Q می تواند تشخیص دهد که آیا لخته های خونی منشا پرفشاری ریوی شما هستند یا نه
- نمونه برداری باز ریوی : در مواردی نادر، نمونه برداری باز ریوی ممکن است برای یافتن منشا احتمالی این بیماری استفاده شود. نمونه برداری باز ریوی نوعی جراحی است که در آن تکه ایی کوچک از بافت ریه ها برداشته می شود.
درمان
عالجه ایی برای پرفشاری ریوی وجود ندارد، اما درمان برای کمک به بهبود علائم و نشانه ها و کاهش روند بیماری وجود دارد.
معمولا یافتن راه درمانی مناسب برای پرفشاری ریوی طول می کشد. راه های درمانی معمولا پیچیده و نیازمند مراقبت های منظم هستند.
زمانی که این بیماری توسط عارضه ایی دیگر رخ داده است، درمان در صورت ممکن برای بیماری زمینه ایی انجام می شود.
پیشگیری
ترک سیگار ممکن است در پیشگیری این بیماری موثر باشد
با اینکه پیشگیری از تمامی انواع پرفشاری ریوی ممکن نیست، شما می تواند با انجام مواردی سبک زندگی خود را بهبود داده و فشار خون، بیماری عروق کرونری، بیمار مزمن کبدی و بیماری مزمن ریوی خود را با ترک سیگار کنترل کنید.
- علائم
-
علائم
سرگیجه یکی از علائم این بیماری است
علائم و نشانه های این بیماری به آرامی رخ می دهند و شما ممکن است تا ماه ها یا حتی سال ها متوجه آنان نشوید. علائم با پیشرفت روند بیماری وخیم تر می شوند.
علائم و نشانه های پرفشاری ریوی شامل موارد زیر می شود :
- لب و پوست آبی شده
- فشار یا درد قفسه سینه
- سرگیجه یا بیهوشی
- نبض سریع یا ضربان قلب بالا
- خستگی
- تنگی نفس، که در اوایل هنگام ورزش کردن و در نهایت در زمان استراحت رخ می دهد
- تورم در مچ و پا ها و در نهایت ناحیه شکمی
- ریسک فاکتور
-
ریسک فاکتور ها
پرفشاری ریوی بیشتر در افراد بین سنین 30 تا 60 سالگی رخ می دهد. افزایش سن احتمال پرفشاری ریوی گروه یک به نام پرفشاری شریان ریوی را افزایش می دهد. با این حال پرفشاری شریان ریوی با منشا نامعلوم (ایدیوپاتیک) بیشتر در بزرگسالان جوان رایج است.
دیگر مواردی که احتمال وقوع این بیماری را افزایش می دهد شامل موارد زیر است :
- سابقه خانوادگی به این عارضه
- چاقی
- بیماری های لخته خونی یا سابقه خانوادگی لخته خونی در ریه ها
- در معرض قرار گرفتن آزبست
- بیماری قلبی مادرزادی
- زندگی کردن در ارتفاعات
- استفاده از برخی از داروها مانند داروهای کاهش وزن و موارد مخدر
- استفاده از مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین که برای درمان افسردگی و اضطراب تجویز می شود
زندگی در ارتفاغ احتمال وقوع این بیماری را افزایش می دهد
- علت ابتلا
-
علت ابتلا
قلب دارای دو دهلیز فوقانی و دو دهلیز تحتانی است. هر باری که خون از قلب رد می شود، دهلیز راست تحتانی خون را از طریق شریان بزرگ خونی به ریه ها می رساند.
خونی در ریه ها (شریان های پولموناری، کاپیلاری و وریدها) به سمت چپ قلب حرکت می کند.
با این حال تغییراتی در سلول هایی که در دیواره شریان های پولموناری رخ می دهد می تواند منجر به سفتی، تورم و ذخیم شدن دیواره شریان شوند. این تغییرات ممکن است شریان خون به ریه را مسدود یا کاهش دهند که منجر به پرفشاری ریوی شود.
پرفشاری ریوی بسته به منشا آن به پنچ دسته تقسیم می شود.
گروه 1: پرفشاری شریان ریوی (PAH)
منشا های آن شامل موارد زیر است :
- منشا نامعلوم (پرفشاری شریان ریوی ایدیوپاتیک)
- تغییرات در ژن هایی که از والدین به فرزاندان منتقل می شود (پرفشاری شریان ریوی مادرزادی)
- مصرف برخی از داروها یا مواد مخدر
- مشکلات قلبی مادرزادی
- دیگر عارضه هایی مانند اچ آی وی (HIV)، بیماری مزمن کبدی (سیروز) و عارضه های بافت همبند (اسکلرودرمی، لوپوس و دیگران)
گروه 5 : پرفشاری ریوی توسط دیگر عارضه های پزشکی
منشا این گروه شامل موارد زیر است :
- عارضه های خونی مانند پلی سیتمی و ترومبوسیتمی اساسی
- عارضه های التهابی مانند سارکوئیدوز و واسکولیت
- عارضه های متابولیکی مانند بیماری ذخیره گلیکوژن
- بیماری کلیوی
- تومور هایی که بر روی شریان های ریوی فشار وارد می کند
گروه 2 : پرفشاری ریوی توسط بیماری سمت چپ قلب
منشا های این گروه شامل موارد زیر است :
- بیماری های دریچه سمت چپ قلب مانند دریچه میترال یا بیماری دریچه آئورت
- نارسایی در دهلیز چپ تحتانی قلب
گروه 3 : پرفشاری ریوی توسط بیماری ریوی
منشا های این گروه شامل موارد زیر است :
- بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD)
- ذخم بافت بین کیسه های هوایی ریه (فیبروز ریوی)
- آپنه انسدادی خواب
- در معرض قرار گرفتن بلند مدت ارتفاعات بالا در افرادی که ممکن است احتمال بیشتر پرفشاری خون ریوی داشته باشند
گروه 4 : پرفشاری ریوی توسط لخته خون های مزمن
منشا های این گروه شامل موارد زیر است :
- لخته های خونی مزمن در ریه ها (آمبولی ریوی)
- دیگر عارضه های لخته خونی
- تشخیص
-
تشخیص
الکتروکاردیوگرام یکی از روش های تشخیصی برای پرفشاری ریوی است
تشخیص پرفشاری ریوی دشوار است چراکه این بیماری در طول معاینه فیزیکی قابل تشخیص نیست. حتی اگر پرفشاری ریوی پیشرفته باشد نشانه ها و علائم آن مشابه دیگر بیماری های قلبی و ریوی است.
برای تشخیص این بیماری، پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد و علائم شما را ارزیابی می کند. احتمالا از شما سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی شما پرسیده می شود.
آزمایشات خونی و روش های تصویربرداری که به تشخیص پرفشاری ریوی کمک می کنند شامل موارد زیر است :
- آزمایشات خونی : آزمایشات خونی می تواند به تشخیص منشا پرفشاری ریوی کمک کرده یا نشانه های عوارض را تشخیص دهد.
- رادیولوژی قفسه سینه : رادیولوژی قفسه سینه تصاویری از قلب، ریه ها و قفسه سینه ایجاد می کند و رادیولوژی قفسه سینه ممکن است برای تست کردن دیگر عارضه های ریوی که منجر به این بیماری می شود استفاده شود.
- الکتروکاردیوگرام (ECG) : این آزمایش ساده فعالیت های الکتریکی قلب را ذخیره می کند. این روش می تواند تغییرات در ضربان قلب را تشخیص دهد. الگو ها بر روی الکتروکاردیوگرام ممکن است نشانه های فشار یا بزرگ شدن دهلیز راست را نمایش دهد.
- اکوکاردیوگرافی : این روش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری متحرک از قلب در حال کار ایجاد می کند. اکوکاردیوگرافی شریان خون عبور شده از قلب را نمایش می دهد. این روش را ممکن است برای کمک به تشخیص پرفشاری ریوی یا تشخیص اینکه درمان تا چه حدی موثر است استفاده شود.
- کاتتر گزاری قلب راستی : اگر اکوکاردیوگرافی نشان دهنده وجود این بیماری باشد، شما احتمالا کاتتر گزاری قلب راست انجام می دهید تا تشخیص تایید شود.
دیگر روش هایی که ممکن است برای ارزیابی صحت ریه ها و عروق ریوی و ارزیابی بیشتر منشا پرفشاری ریوی استفاده شود شامل موارد زیر است :
- سی تی اسکن : این روش تصویربرداری، دسته ایی از تصاویری عرضی مقطعی از استخوان ها، عروق خونی و نسج نرم در داخل بدن شما ایجاد می کند. ماده حاجب (کنتراست) ممکن است به داخل وریدی به نمایش بهتر عروق خونی بر روی تصاویر کمک کند.
- ام آر آی : این روش از میدان های مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری با جزییات از قلب شما استفاده می کند. این روش می تواند شریان خون در عروق ریوی را نمایش دهد و تشخیص دهد که آیا دهلیز راست تحتانی قلب به درستی کار می کند یا نه.
- آزمایش عملکرد ریوی : این روش غیرتهاجمی میزان هوایی که ریه ها در خود می توانند نگه دارند و شریان هوایی به داخل و خارج ریه را اندازه گیری می کند. این روش شامل دمیدن به داخل ابزاری به نام اسپیرومتر است.
- مطالعه خواب (پلی سومنوگرام) : مطالعه خواب فعالیت مغزی، نبض قلب، فشار خون، سطوح اکسیژن و دیگر عوامل را در طول خواب اندازه گیری می کند. مطالعه خواب می تواند به تشخیص آپنه انسدادی خواب که منجر به پرفشاری خون ریوی می شود را کمک کند.
- آزمایش تهویه/پرفیوژن (V/Q) : در این روش، تریسر رادیواکتیوی توسط سرمی وارد بدن می شود. این تریسر شریان خونی و شریان هوایی به داخل ریه ها را نمایش می دهد. آزمایش V/Q می تواند تشخیص دهد که آیا لخته های خونی منشا پرفشاری ریوی شما هستند یا نه
- نمونه برداری باز ریوی : در مواردی نادر، نمونه برداری باز ریوی ممکن است برای یافتن منشا احتمالی این بیماری استفاده شود. نمونه برداری باز ریوی نوعی جراحی است که در آن تکه ایی کوچک از بافت ریه ها برداشته می شود.
- درمان
-
درمان
عالجه ایی برای پرفشاری ریوی وجود ندارد، اما درمان برای کمک به بهبود علائم و نشانه ها و کاهش روند بیماری وجود دارد.
معمولا یافتن راه درمانی مناسب برای پرفشاری ریوی طول می کشد. راه های درمانی معمولا پیچیده و نیازمند مراقبت های منظم هستند.
زمانی که این بیماری توسط عارضه ایی دیگر رخ داده است، درمان در صورت ممکن برای بیماری زمینه ایی انجام می شود.
- پیشگیری
-
پیشگیری
ترک سیگار ممکن است در پیشگیری این بیماری موثر باشد
با اینکه پیشگیری از تمامی انواع پرفشاری ریوی ممکن نیست، شما می تواند با انجام مواردی سبک زندگی خود را بهبود داده و فشار خون، بیماری عروق کرونری، بیمار مزمن کبدی و بیماری مزمن ریوی خود را با ترک سیگار کنترل کنید.