سنگ کلیه
سنگ کلیه، همان تجمعات سفت ساخته شده از مواد معدنی و نمک در کلیه است.
نوع رژیم غذایی، اضافه وزن شدید، برخی از عارضه های پزشکی و برخی از مکمل ها و داروها از دلایل رایج ایجاد سنگ کلیه هستند. سنگ های کلیه می توانند هر قسمتی از مجرای اداری، از کلیه ها تا مثانه شما را تحت تاثیر قرار دهند. معمولا سنگ ها زمانی ایجاد می شوند که ادرار رسوب می کند و باعث می شود مواد معدنی متبلور شده و به هم بچسبند.
دفع سنگ می تواند درد شدیدی داشته باشد، اما اگر سنگ ها به موقع تشخیص داده شوند معمولا باعث ایجاد صدمه‌ی دائم نمی شوند. بسته به وضیعت شما، ممکن است بجز مصرف داروی مسکن و نوشیدن مایعات زیاد برای دفع سنگ، نیاز به چیز دیگری نداشته باشید. در دیگر موارد -برای مثال زمانی که سنگ ها در مجاری ادراری به دام می افتند، باعث عفونت مجاری اداری یا عوارضی می شوند که برای درمانشان جراحی ضروری می شود.
اگر با احتمال بالایی برای ایجاد مجدد سنگ کلیه مواجه هستید، پزشک ممکن است داروهای پیشگیری برای کاهش احتمال ایجاد دوباره‌ی سنگ توصیه کند.
کیس های این بیماری :
علائم
درد پهلو از علائم این عارضه است
سنگ کلیه معمولا تا زمانی که در کلیه حرکت کند یا از یکی از حالب ها عبور کند علائمی ندارد. حالب ها لوله هایی هستند که کلیه ها را به مثانه متصل می کنند.
اگر سنگ کلیه در حالب ها گیر کند، ممکن است جریان ادرار را مسدود کرده و باعث تورم کلیه و تشنج حالب شود که می تواند بسیار دردناک باشد. در این مورد شما ممکن است علائم زیر را تجربه کنید :
- درد شدید و تندی که پشت، پهلو، و پایین قفسه سینه احساس می شود
- دردی که به پایین شکم و کشاله ران کشیده می شود
- دردی که بصورت نامنظم است و در شدت آن نوسان دارد
- درد یا احساس سوزش زمان ادرار
دیگر علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر شود :
- ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ایی
- ادرار کدر یا بدبو
- احساس ادرار مکرر، ادرار بیش از اندازه معمولا یا ادرار با مقادیر کم
- حالت تهوع و استفراغ
- تب و لرزش در صورت وجود عفونت
درد ایجاد شده توسط سنگ با حرکت آن در مجاری اداری ممکن است تغییر کند؛ برای مثال ممکن است در قسمتی دیگر احساس شده یا شدتش بیشتر شود.
ریسک فاکتور ها
عواملی که احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش می دهند شامل موارد زیر است :
- سابقه شخصی یا خانوادگی : اگر عضوی از خانواده شما سنگ کلیه دارد، احتمال ابتلا به سنگ کلیه در شما نیز بیشتر است. اگر شما یک یا چندبار سنگ کلیه داشته اید، احتمال ایجاد سنگ کلیه‌ی جدید در شما بیشتر است.
- کم آبی : کم آب نوشیدن می تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که در اقلیم های خشک و گرم زندگی می کنند و آنهایی که بیش از حد عرق می کنند، بیشتر در خطر سنگ کلیه هستند.
- برخی از رژیم های غذایی : رژیم غذایی سرشار از پروتئین، سدیم (نمک) و شکر ممکن است احتمال ابتلا به برخی از سنگ های کلیه را افزایش دهد. مخصوصا زمانی که رژیم غذایی نمک زیادی داشته باشد. وجود نمک زیاد در غذا میزان کلسیمی که کلیه ها باید دفع کنند را افزایش می دهد که به طرز قابل توجهی احتمال سنگ کلیه را بیشتر می کند.
- چاقی : شاخص توده بدنی (BMI) بالا، داشتن لگن بزرگ، و افزایش وزن، با افزایش احتمال سنگ کلیه ارتباط دارند.
- جراحی و بیماری های گوارشی : جراحی بای پس معده، بیماری التهابی روده و اسهال مزمن می تواند باعث تغییراتی در روند گوارشی شود که جذب کلسیم و آب بدن شما را تحت تاثیر قرار داده و باعث فعالیت عوامل سنگ ساز در کلیه ها می شوند.
- دیگر عارضه های پزشکی : مانند اسیدوز توبولار کلیه، سیستینوری، پرکاری پاراتیروئید و عفونت های مکرر مجاری ادراری نیز می توانند احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش دهند.
- برخی از مکمل ها و داروها : مانند ویتامین C، مکمل های رژیم غذایی، ملین ها (زمانی که مکرر استفاده می شوند)، آنتی اسیدهای مبتنی بر کلسیم و برخی از دارو هایی که برای درمان افسردگی یا میگرن استفاده می شوند، احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهند.
کم آبی احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش می دهد
علت ابتلا
سنگ های کلیه معمولا یک علت قطعی ندارند، با این حال چندین عامل ممکن است احتمال ابتلای شما را افزایش دهند.
سنگ های کلیه زمانی ایجاد می شوند که ادرار بیشتر از میزانی که توانایی حل کردن داشته باشد، حاوی مواد بلورساز مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک شده باشد. همزمان ممکن است ادرار شما موادی که از به هم چسبیدن بلورها جلوگیری می کند را نداشته باشد که این امر باعث ایجاد محیطی ایده آل برای ایجاد سنگ کلیه می شود.
انواع سنگ کلیه
آگاهی به نوع سنگ کلیه‌ای که دچار آن شده اید به تشیخص دلیل ایجاد آن کمک کرده و ممکن است سرنخ هایی در مورد کاهش ابتلا به سنگ های کلیه بدهد. در صورت امکان سنگ کلیه‌ی دفع شده را نگه دارید تا بتوانید آن را برای ارزیابی به پزشک بدهید.
انواع سنگ کلیه شامل موارد زیر می شود :
- سنگ های کلسیمی : اکثر سنگ های کلیه کلسیمی هستند، که معمولا به صورت اگزالات کلسیم دیده می شوند. اگزالات بصورت روزانه در کبد شما تولید شده یا از طریق غذا در بدن جذب می شود. برخی از میوه جات و سبزیجات و همچنین برخی از آجیل ها و شکلات‌ها حاوی اگزالات هستند. عوامل رژیمی، دوزهای بالای ویتامین D، جراحی بای‌پس روده و برخی از عارضه‌های متابولیکی می توانند تجمع کلسیم یا اگزالات در ادرار را افزایش دهند.
- سنگ های استروویت : سنگ های استروویت در پاسخ به عفونت مجاری ادراری ایجاد می شوند. این سنگ ها می توانند به سرعت رشد کرده، به حد چشمگیری بزرگ شوند، و در برخی موارد علائم کمی داشته باشند.
- سنگ های اسید اوریک : سنگ اسید اوریک در بدن افرادی که مایعات زیادی از دست می دهند (چه بخاطر اسهال مزمن یا سوء جذب مایعات، رژیم غذایی با پروتئین بالا، ابتلا به دیابت یا سندروم متابولیک) ایجاد می شود. برخی عوامل ژنتیکی خاص نیز می توانند احتمال ایجاد سنگ کلیه‌ی اسید اوریکی را افزایش دهند.
- سنگ های سیستین : این سنگ ها در افرادی که عارضه ایی مادرزادی به اسم سیستینوری دارند رخ می دهند که باعث می شود کلیه ها آمینواسید خاصی را بیش از حد ترشح کنند.
تشخیص
آزمایش ادرار یکی از روش های تشخیصی این عارضه است
اگر پزشک شما گمان می کند که مبتلا به سنگ کلیه هستید، ممکن است از شما آزمایش بگیرد و روش هایی انجام دهد که شامل موارد زیر است :
- آزمایش خون : آزمایش خون ممکن است وجود کلسیم یا اسید اوریک بیش از حد در خون را نشان دهد. نتایج آزمایش خون به معاینه‌ی سلامت کلیه های شما کمک می کند و ممکن است پزشک را درجهت تشخیص دیگر عارضه های پزشکی هدایت کند.
- آزمایش ادرار : این آزمایش 24 ساعته جمع آوری ادرار ممکن است نشان دهد بدن شما مواد ایجاد کننده ی سنگ را بیش از اندازه، و یا موادی که از ایجاد سنگ پیشگیری می کنند را کمتر از میزان مورد نیاز تولید می کند. برای این روش پزشک شما ممکن است درخواست کند طی دو روز، دو آزمایش جمع آوری ادرار انجام دهید.
- تصویربرداری : روش های تصویری برداری ممکن است سنگ کلیه را در مجاری ادراری نشان دهند. سی تی اسکن با سرعت بالا یا دوال انرژی می تواند حتی کوچکترین سنگ‌ها را نیز نشان دهد. رادیولوژی ساده‌ی شکمی کمتر استفاده می شود چراکه ممکن است این نوع از تصویربرداری سنگ های کوچک کلیه را تشخیص ندهد. سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی است که به سادگی و به سرعت انجام می شود و روش تصویربرداری دیگری برای تشخیص سنگ های کلیه است.
- ارزیابی سنگ های دفع شده : ممکن است از شما خواسته شود در یک صافی ادرار کنید تا بتوانید سنگ های دفع شده را بگیرید. ارزیابی آزمایشگاهی می تواند ساختار سنگ کلیه‌ی شما را نشان دهد. پزشک شما با استفاده از این اطلاعات تشخیص می دهد که منشا ایجاد سنگ کلیه‌ی شما چیست و برنامه ایی برای جلوگیری از ایجاد سنگ های بیشتر آماده می کند.
درمان
درمان سنگ کلیه بسته به نوع سنگ و علت ایجاد آن دارد.
سنگ های کوجک با علائم محدود
اکثر سنگ های کلیه نیازمند درمان های تهاجمی نیستند. شما ممکن است با انجام موارد زیر سنگ کلیه را دفع کنید :
- نوشیدن آب : نوشیدن 1.8 تا 3.6 لیتر آب در روز به رقیق شدن ادرار کمک کرده و ممکن است از ایجاد سنگ کلیه جدید جلوگیری کند. تا زمانی که پزشک شما خلاف آن را توصیه کند، به اندازه کافی مایعات -مخصوصا آب بنوشید تا ادراری بی رنگ داشته باشید.
- مسکن ها : دفع کردن سنگ می تواند ناخوشایند باشد. برای بهبود دردهای نه چندان مزمن، ممکن است پزشک شما مسکن هایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم توصیه کند.
- سابقه‌ی پزشکی : پزشک شما ممکن است به شما داروهایی دهد تا به دفع سنگ کلیه کمک کند. این نوع از داروها که مسدود کننده‌ی آلفا اسم دارند، عضلات میزنای شما را نرم کرده و به دفع سریع تر سنگ با دردی کمتر کمک می کنند. نمونه هایی از مسدود کننده های آلفا شامل تامسولوسین و ترکیب دارویی دوتاستراید و تامسولوسین هستند.
سنگ های بزرگ که علائم ایجاد می کند
اگر سنگ های کلیه برای دفع بیش از حد بزرگ هستند یا منجر به خونریزی، آسیب کلیوی، یا عفونت مجاری اداری شده اند، ممکن است نیازمند درمان هایی گسترده تر باشند. این درمان ها شامل موارد زیر است :
- امواج صوتی برای شکستن سنگ : برای برخی از سنگ های کلیه، بسته به اندازه و موقعیتشان پزشک شما ممکن است روشی به اسم سنگ شکنی برون بدنی با موج ضربه ای (ESWL) را توصیه کند. ESWL از امواج صوتی استفاده می کند تا لرزشهایی قوی (شوک های موجی) ایجاد کند تا سنگ ها را به تکه های کوچکتری تبدیل کند که بتوان با ادرار دفع کرد. این روش بین 45 تا 60 دقیقه طول می کشد و می تواند درد متوسطی داشته باشد، پس ممکن است به شما آرامبخش دهند یا تحت بیهوشی ساده قرار بگیرید.
- جراحی برای برداشتن سنگ های بسیار بزرگ در کلیه : روشی به اسم نفرولیتوتومی از راه پوست وجود دارد که شامل جراحی برای برداشتن سنگ های کلیه به وسیله‌ی دوربین و ابزاری است که با ایجاد برشی کوچک در پشت شما انجام می شود. برای این روش شما بیهوش شده و تا دو روز در بیمارستان بستری خواهید بود. پزشک ممکن است این جراحی را زمانی انجام دهد که ESWL موثر نبوده است.
- استفاده از یک دوربین برای برداشتن سنگ ها : برای برداشتن سنگ های کوچکتر کلیه یا میزنای، ممکن است پزشک لوله ایی نازک با چراغ (یورتروسکوپ) که مجهز به دوربین است را از طریق مجاری اداری و مثانه وارد میزنای شما کند. زمانی که سنگ مشاهده شده، میتوان ابزاری مخصوص برای برداشتن و تکه کردن سنگ به کار گرفت تا قابل دفع شوند. پزشک سپس لوله ایی کوچک (شانت) را وارد میزنای شما می کند تا التهاب را کاهش داده و سرعت بهبودی را بالا ببرد.
- جراحی غده پاراتیروئید : برخی از سنگ‌هایی که از جنس کلسیم فسفات هستند، در اثر پرکاری غدد پاراتیروئید (که در چهار نقطه‌ی غده تیروئید شما قرار دارند) ایجاد می شوند. زمانی که این غدد هورمون پاراتیروئید را بیش از حد تولید می کنند، میزان کلسیم شما افزایش یافته و ممکن است در نتیجه‌ی آن سنگ کلیه ایجاد شود.
پیشگیری
آشامیدن آب به اندازه کافی از وقوع این عارضه پیشگیری می کند
پیشگیری از سنگ کلیه میتواند شامل ایجاد همزمان تغییراتی در سبک زندگی و استفاده از دارو باشد.
تغییرات سبک زندگی
با انجام موارد زیر می توانید احتمال بروز سنگ کلیه را کمتر کنید :
- در طول روز آب بیاماشید : برای افرادی که سابقه‌ی سنگ کلیه دارند، پزشکان معمولا آشامیدن مایعات کافی را برای دفع 2 لیتر ادرار در روز توصیه می کنند. پزشک ممکن است از شما بخواهد تا خروجی ادرار خود را اندازه بگیرید تا مطمعن شود مایعات کافی مینوشید. اگر در آب و هوایی گرم و خشک زندگی می کنید یا بصورت منظم ورزش می کنید، ممکن است نیازمند نوشیدن آب بیشتر برای تولید ادرار کافی باشید. اگر ادرار شما کمرنگ و زرد است احتمالا به اندازه‌ی کافی آب مینوشید.
- غداهای حاوی اگزالات را کمتر مصرف کنید : اگر سنگ کلیه‌ی کلسیم اگزالاتی برای شما زیاد رخ می دهد، پزشک ممکن است مصرف نکردن غذاهای حاوی اگزالات را توصیه کند. این غذاها شامل ریواس، لبو، بامیه، اسفناج، چغندر سوئیسی، سیب زمینی شیرین، آجیل، چای، شکلات، فلفل سیاه، و محصولات سویایی می شود.
- رژیم غذایی که دارای نمک و پروتئین حیوانی کم است : میزان مصرف نمک خود را کاهش داده و از منابع پروتئین غیرحیوانی مانند حبوبات استفاده کنید.
- مصرف غذاهای حاوی کلسیم را ادامه دهید اما با احتیاط از مکمل های کلسیمی استفاده کنید : کلسیم موجود در غذا تاثیری بر احتمال ایجاد سنگ کلیه ندارد. تا زمانی که پزشک قطع کردن مصرف آن را توصیه کند، از غذاهای حاوی کلسیم استفاده کنید. قبل از مصرف مکمل های کلسیمی با پزشک خود صحبت کنید، چرا که با افزایش احتمال ایجاد سنگ کلیه ارتباط دارند. ممکن است با استفاده از مکمل ها در حین غذا، این احتمال را کاهش دهید. رژیم های غذایی که کلسیم کمتری دارند، ممکن است در برخی افراد احتمال سنگ کلیه را افزایش دهند.
داروها
داروها می توانند میزان مواد معدنی و نمک را در ادرار کنترل کنند و ممکن است در افرادی که دچار برخی از سنگ های کلیه می شوند موثر باشند. نوع دارویی که پزشک تجویز می کند به نوع سنگ کلیه ایی که شما دارید بستگی دارد :
- سنگ‌های کلسیمی : برای پیشگیری از ایجاد سنگ های کلسیمی، ممکن است پزشک محض آماده کردن شما، دیورتیک تیازیدی یا آزمایش اندازه گیری فسفات تجویز کند.
- سنگ های اسید اوریکی : پزشک شما ممکن است آلوپورینول تجویز کند تا میزان اسید اوریک موجود در خون و ادرار را کاهش داده و همچنین دارویی برای قلیایی نگه داشتن ادرار شما توصیه کند. در برخی موارد، آلوپورینول و عامل قلیایی کننده ممکن است سنگ اسید اوریکی را حل کنند.
- سنگ های استروویت : برای پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه، پزشک شما ممکن است راه هایی برای پاکسازی ادرار از باکتری و عفونت توصیه کند که شامل نوشیدن مایعات برای داشتن جریان ادراری مناسب و دفع های مکرر می شود. در موارد نادر، استفاده‌ی بلند مدت از آنتی بیوتیک ها در دوز پایین یا متوسط ممکن است این هدف را عملی کند. برای مثال پزشک ممکن است قبل و بعد از جراحی برای سنگ کلیه آنتی بیوتیک تجویز کند.
- سنگ های سیستین : در کنار تجویز رژیم غذایی با نمک و پروتئین کم، پزشک شما ممکن است توصیه کند مایعات بیشتر مصرف کنید تا ادرار بیشتری تولید کنید. اگر این امر به تنهایی کمک نکند، ممکن است پزشک دارویی هم برای حل شدن بیشتر سیستین در ادرار شما توصیه کند.
- علائم
-
علائم
درد پهلو از علائم این عارضه است
سنگ کلیه معمولا تا زمانی که در کلیه حرکت کند یا از یکی از حالب ها عبور کند علائمی ندارد. حالب ها لوله هایی هستند که کلیه ها را به مثانه متصل می کنند.
اگر سنگ کلیه در حالب ها گیر کند، ممکن است جریان ادرار را مسدود کرده و باعث تورم کلیه و تشنج حالب شود که می تواند بسیار دردناک باشد. در این مورد شما ممکن است علائم زیر را تجربه کنید :
- درد شدید و تندی که پشت، پهلو، و پایین قفسه سینه احساس می شود
- دردی که به پایین شکم و کشاله ران کشیده می شود
- دردی که بصورت نامنظم است و در شدت آن نوسان دارد
- درد یا احساس سوزش زمان ادرار
دیگر علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر شود :
- ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ایی
- ادرار کدر یا بدبو
- احساس ادرار مکرر، ادرار بیش از اندازه معمولا یا ادرار با مقادیر کم
- حالت تهوع و استفراغ
- تب و لرزش در صورت وجود عفونت
درد ایجاد شده توسط سنگ با حرکت آن در مجاری اداری ممکن است تغییر کند؛ برای مثال ممکن است در قسمتی دیگر احساس شده یا شدتش بیشتر شود.
- ریسک فاکتور
-
ریسک فاکتور ها
عواملی که احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش می دهند شامل موارد زیر است :
- سابقه شخصی یا خانوادگی : اگر عضوی از خانواده شما سنگ کلیه دارد، احتمال ابتلا به سنگ کلیه در شما نیز بیشتر است. اگر شما یک یا چندبار سنگ کلیه داشته اید، احتمال ایجاد سنگ کلیه‌ی جدید در شما بیشتر است.
- کم آبی : کم آب نوشیدن می تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که در اقلیم های خشک و گرم زندگی می کنند و آنهایی که بیش از حد عرق می کنند، بیشتر در خطر سنگ کلیه هستند.
- برخی از رژیم های غذایی : رژیم غذایی سرشار از پروتئین، سدیم (نمک) و شکر ممکن است احتمال ابتلا به برخی از سنگ های کلیه را افزایش دهد. مخصوصا زمانی که رژیم غذایی نمک زیادی داشته باشد. وجود نمک زیاد در غذا میزان کلسیمی که کلیه ها باید دفع کنند را افزایش می دهد که به طرز قابل توجهی احتمال سنگ کلیه را بیشتر می کند.
- چاقی : شاخص توده بدنی (BMI) بالا، داشتن لگن بزرگ، و افزایش وزن، با افزایش احتمال سنگ کلیه ارتباط دارند.
- جراحی و بیماری های گوارشی : جراحی بای پس معده، بیماری التهابی روده و اسهال مزمن می تواند باعث تغییراتی در روند گوارشی شود که جذب کلسیم و آب بدن شما را تحت تاثیر قرار داده و باعث فعالیت عوامل سنگ ساز در کلیه ها می شوند.
- دیگر عارضه های پزشکی : مانند اسیدوز توبولار کلیه، سیستینوری، پرکاری پاراتیروئید و عفونت های مکرر مجاری ادراری نیز می توانند احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش دهند.
- برخی از مکمل ها و داروها : مانند ویتامین C، مکمل های رژیم غذایی، ملین ها (زمانی که مکرر استفاده می شوند)، آنتی اسیدهای مبتنی بر کلسیم و برخی از دارو هایی که برای درمان افسردگی یا میگرن استفاده می شوند، احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهند.
کم آبی احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش می دهد
- علت ابتلا
-
علت ابتلا
سنگ های کلیه معمولا یک علت قطعی ندارند، با این حال چندین عامل ممکن است احتمال ابتلای شما را افزایش دهند.
سنگ های کلیه زمانی ایجاد می شوند که ادرار بیشتر از میزانی که توانایی حل کردن داشته باشد، حاوی مواد بلورساز مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک شده باشد. همزمان ممکن است ادرار شما موادی که از به هم چسبیدن بلورها جلوگیری می کند را نداشته باشد که این امر باعث ایجاد محیطی ایده آل برای ایجاد سنگ کلیه می شود.
انواع سنگ کلیه
آگاهی به نوع سنگ کلیه‌ای که دچار آن شده اید به تشیخص دلیل ایجاد آن کمک کرده و ممکن است سرنخ هایی در مورد کاهش ابتلا به سنگ های کلیه بدهد. در صورت امکان سنگ کلیه‌ی دفع شده را نگه دارید تا بتوانید آن را برای ارزیابی به پزشک بدهید.
انواع سنگ کلیه شامل موارد زیر می شود :
- سنگ های کلسیمی : اکثر سنگ های کلیه کلسیمی هستند، که معمولا به صورت اگزالات کلسیم دیده می شوند. اگزالات بصورت روزانه در کبد شما تولید شده یا از طریق غذا در بدن جذب می شود. برخی از میوه جات و سبزیجات و همچنین برخی از آجیل ها و شکلات‌ها حاوی اگزالات هستند. عوامل رژیمی، دوزهای بالای ویتامین D، جراحی بای‌پس روده و برخی از عارضه‌های متابولیکی می توانند تجمع کلسیم یا اگزالات در ادرار را افزایش دهند.
- سنگ های استروویت : سنگ های استروویت در پاسخ به عفونت مجاری ادراری ایجاد می شوند. این سنگ ها می توانند به سرعت رشد کرده، به حد چشمگیری بزرگ شوند، و در برخی موارد علائم کمی داشته باشند.
- سنگ های اسید اوریک : سنگ اسید اوریک در بدن افرادی که مایعات زیادی از دست می دهند (چه بخاطر اسهال مزمن یا سوء جذب مایعات، رژیم غذایی با پروتئین بالا، ابتلا به دیابت یا سندروم متابولیک) ایجاد می شود. برخی عوامل ژنتیکی خاص نیز می توانند احتمال ایجاد سنگ کلیه‌ی اسید اوریکی را افزایش دهند.
- سنگ های سیستین : این سنگ ها در افرادی که عارضه ایی مادرزادی به اسم سیستینوری دارند رخ می دهند که باعث می شود کلیه ها آمینواسید خاصی را بیش از حد ترشح کنند.
- تشخیص
-
تشخیص
آزمایش ادرار یکی از روش های تشخیصی این عارضه است
اگر پزشک شما گمان می کند که مبتلا به سنگ کلیه هستید، ممکن است از شما آزمایش بگیرد و روش هایی انجام دهد که شامل موارد زیر است :
- آزمایش خون : آزمایش خون ممکن است وجود کلسیم یا اسید اوریک بیش از حد در خون را نشان دهد. نتایج آزمایش خون به معاینه‌ی سلامت کلیه های شما کمک می کند و ممکن است پزشک را درجهت تشخیص دیگر عارضه های پزشکی هدایت کند.
- آزمایش ادرار : این آزمایش 24 ساعته جمع آوری ادرار ممکن است نشان دهد بدن شما مواد ایجاد کننده ی سنگ را بیش از اندازه، و یا موادی که از ایجاد سنگ پیشگیری می کنند را کمتر از میزان مورد نیاز تولید می کند. برای این روش پزشک شما ممکن است درخواست کند طی دو روز، دو آزمایش جمع آوری ادرار انجام دهید.
- تصویربرداری : روش های تصویری برداری ممکن است سنگ کلیه را در مجاری ادراری نشان دهند. سی تی اسکن با سرعت بالا یا دوال انرژی می تواند حتی کوچکترین سنگ‌ها را نیز نشان دهد. رادیولوژی ساده‌ی شکمی کمتر استفاده می شود چراکه ممکن است این نوع از تصویربرداری سنگ های کوچک کلیه را تشخیص ندهد. سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی است که به سادگی و به سرعت انجام می شود و روش تصویربرداری دیگری برای تشخیص سنگ های کلیه است.
- ارزیابی سنگ های دفع شده : ممکن است از شما خواسته شود در یک صافی ادرار کنید تا بتوانید سنگ های دفع شده را بگیرید. ارزیابی آزمایشگاهی می تواند ساختار سنگ کلیه‌ی شما را نشان دهد. پزشک شما با استفاده از این اطلاعات تشخیص می دهد که منشا ایجاد سنگ کلیه‌ی شما چیست و برنامه ایی برای جلوگیری از ایجاد سنگ های بیشتر آماده می کند.
- درمان
-
درمان
درمان سنگ کلیه بسته به نوع سنگ و علت ایجاد آن دارد.
سنگ های کوجک با علائم محدود
اکثر سنگ های کلیه نیازمند درمان های تهاجمی نیستند. شما ممکن است با انجام موارد زیر سنگ کلیه را دفع کنید :
- نوشیدن آب : نوشیدن 1.8 تا 3.6 لیتر آب در روز به رقیق شدن ادرار کمک کرده و ممکن است از ایجاد سنگ کلیه جدید جلوگیری کند. تا زمانی که پزشک شما خلاف آن را توصیه کند، به اندازه کافی مایعات -مخصوصا آب بنوشید تا ادراری بی رنگ داشته باشید.
- مسکن ها : دفع کردن سنگ می تواند ناخوشایند باشد. برای بهبود دردهای نه چندان مزمن، ممکن است پزشک شما مسکن هایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم توصیه کند.
- سابقه‌ی پزشکی : پزشک شما ممکن است به شما داروهایی دهد تا به دفع سنگ کلیه کمک کند. این نوع از داروها که مسدود کننده‌ی آلفا اسم دارند، عضلات میزنای شما را نرم کرده و به دفع سریع تر سنگ با دردی کمتر کمک می کنند. نمونه هایی از مسدود کننده های آلفا شامل تامسولوسین و ترکیب دارویی دوتاستراید و تامسولوسین هستند.
سنگ های بزرگ که علائم ایجاد می کند
اگر سنگ های کلیه برای دفع بیش از حد بزرگ هستند یا منجر به خونریزی، آسیب کلیوی، یا عفونت مجاری اداری شده اند، ممکن است نیازمند درمان هایی گسترده تر باشند. این درمان ها شامل موارد زیر است :
- امواج صوتی برای شکستن سنگ : برای برخی از سنگ های کلیه، بسته به اندازه و موقعیتشان پزشک شما ممکن است روشی به اسم سنگ شکنی برون بدنی با موج ضربه ای (ESWL) را توصیه کند. ESWL از امواج صوتی استفاده می کند تا لرزشهایی قوی (شوک های موجی) ایجاد کند تا سنگ ها را به تکه های کوچکتری تبدیل کند که بتوان با ادرار دفع کرد. این روش بین 45 تا 60 دقیقه طول می کشد و می تواند درد متوسطی داشته باشد، پس ممکن است به شما آرامبخش دهند یا تحت بیهوشی ساده قرار بگیرید.
- جراحی برای برداشتن سنگ های بسیار بزرگ در کلیه : روشی به اسم نفرولیتوتومی از راه پوست وجود دارد که شامل جراحی برای برداشتن سنگ های کلیه به وسیله‌ی دوربین و ابزاری است که با ایجاد برشی کوچک در پشت شما انجام می شود. برای این روش شما بیهوش شده و تا دو روز در بیمارستان بستری خواهید بود. پزشک ممکن است این جراحی را زمانی انجام دهد که ESWL موثر نبوده است.
- استفاده از یک دوربین برای برداشتن سنگ ها : برای برداشتن سنگ های کوچکتر کلیه یا میزنای، ممکن است پزشک لوله ایی نازک با چراغ (یورتروسکوپ) که مجهز به دوربین است را از طریق مجاری اداری و مثانه وارد میزنای شما کند. زمانی که سنگ مشاهده شده، میتوان ابزاری مخصوص برای برداشتن و تکه کردن سنگ به کار گرفت تا قابل دفع شوند. پزشک سپس لوله ایی کوچک (شانت) را وارد میزنای شما می کند تا التهاب را کاهش داده و سرعت بهبودی را بالا ببرد.
- جراحی غده پاراتیروئید : برخی از سنگ‌هایی که از جنس کلسیم فسفات هستند، در اثر پرکاری غدد پاراتیروئید (که در چهار نقطه‌ی غده تیروئید شما قرار دارند) ایجاد می شوند. زمانی که این غدد هورمون پاراتیروئید را بیش از حد تولید می کنند، میزان کلسیم شما افزایش یافته و ممکن است در نتیجه‌ی آن سنگ کلیه ایجاد شود.
- پیشگیری
-
پیشگیری
آشامیدن آب به اندازه کافی از وقوع این عارضه پیشگیری می کند
پیشگیری از سنگ کلیه میتواند شامل ایجاد همزمان تغییراتی در سبک زندگی و استفاده از دارو باشد.
تغییرات سبک زندگی
با انجام موارد زیر می توانید احتمال بروز سنگ کلیه را کمتر کنید :
- در طول روز آب بیاماشید : برای افرادی که سابقه‌ی سنگ کلیه دارند، پزشکان معمولا آشامیدن مایعات کافی را برای دفع 2 لیتر ادرار در روز توصیه می کنند. پزشک ممکن است از شما بخواهد تا خروجی ادرار خود را اندازه بگیرید تا مطمعن شود مایعات کافی مینوشید. اگر در آب و هوایی گرم و خشک زندگی می کنید یا بصورت منظم ورزش می کنید، ممکن است نیازمند نوشیدن آب بیشتر برای تولید ادرار کافی باشید. اگر ادرار شما کمرنگ و زرد است احتمالا به اندازه‌ی کافی آب مینوشید.
- غداهای حاوی اگزالات را کمتر مصرف کنید : اگر سنگ کلیه‌ی کلسیم اگزالاتی برای شما زیاد رخ می دهد، پزشک ممکن است مصرف نکردن غذاهای حاوی اگزالات را توصیه کند. این غذاها شامل ریواس، لبو، بامیه، اسفناج، چغندر سوئیسی، سیب زمینی شیرین، آجیل، چای، شکلات، فلفل سیاه، و محصولات سویایی می شود.
- رژیم غذایی که دارای نمک و پروتئین حیوانی کم است : میزان مصرف نمک خود را کاهش داده و از منابع پروتئین غیرحیوانی مانند حبوبات استفاده کنید.
- مصرف غذاهای حاوی کلسیم را ادامه دهید اما با احتیاط از مکمل های کلسیمی استفاده کنید : کلسیم موجود در غذا تاثیری بر احتمال ایجاد سنگ کلیه ندارد. تا زمانی که پزشک قطع کردن مصرف آن را توصیه کند، از غذاهای حاوی کلسیم استفاده کنید. قبل از مصرف مکمل های کلسیمی با پزشک خود صحبت کنید، چرا که با افزایش احتمال ایجاد سنگ کلیه ارتباط دارند. ممکن است با استفاده از مکمل ها در حین غذا، این احتمال را کاهش دهید. رژیم های غذایی که کلسیم کمتری دارند، ممکن است در برخی افراد احتمال سنگ کلیه را افزایش دهند.
داروها
داروها می توانند میزان مواد معدنی و نمک را در ادرار کنترل کنند و ممکن است در افرادی که دچار برخی از سنگ های کلیه می شوند موثر باشند. نوع دارویی که پزشک تجویز می کند به نوع سنگ کلیه ایی که شما دارید بستگی دارد :
- سنگ‌های کلسیمی : برای پیشگیری از ایجاد سنگ های کلسیمی، ممکن است پزشک محض آماده کردن شما، دیورتیک تیازیدی یا آزمایش اندازه گیری فسفات تجویز کند.
- سنگ های اسید اوریکی : پزشک شما ممکن است آلوپورینول تجویز کند تا میزان اسید اوریک موجود در خون و ادرار را کاهش داده و همچنین دارویی برای قلیایی نگه داشتن ادرار شما توصیه کند. در برخی موارد، آلوپورینول و عامل قلیایی کننده ممکن است سنگ اسید اوریکی را حل کنند.
- سنگ های استروویت : برای پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه، پزشک شما ممکن است راه هایی برای پاکسازی ادرار از باکتری و عفونت توصیه کند که شامل نوشیدن مایعات برای داشتن جریان ادراری مناسب و دفع های مکرر می شود. در موارد نادر، استفاده‌ی بلند مدت از آنتی بیوتیک ها در دوز پایین یا متوسط ممکن است این هدف را عملی کند. برای مثال پزشک ممکن است قبل و بعد از جراحی برای سنگ کلیه آنتی بیوتیک تجویز کند.
- سنگ های سیستین : در کنار تجویز رژیم غذایی با نمک و پروتئین کم، پزشک شما ممکن است توصیه کند مایعات بیشتر مصرف کنید تا ادرار بیشتری تولید کنید. اگر این امر به تنهایی کمک نکند، ممکن است پزشک دارویی هم برای حل شدن بیشتر سیستین در ادرار شما توصیه کند.
