التهاب عروقی تاکایاسو
التهاب عروقی تاکایاسو نوعی نادر از واسکولیت است (گروهی از بیماری ها که منجر به التهاب عروق خونی می شوند). در التهاب عروقی تاکایاسو التهاب به شریان بزرگی که خون را از قلب به دیگر قسمت های بدن و شاخه هایش میرساند (شریان) صدمه وارد می کند.
این بیماری می تواند منجر به باریک شدن یا انسداد شریان ها شود یا ممکن است دیواره‌ی تضعیف شده شریان ها متورم شده (آنوریسم) و پاره شوند. این بیماری می تواند منجر به درد دست‌ها یا قفسهی سینه، فشار خون بالا و در نهایت منجر به نارسایی قلبی یا سکته‌ی مغزی شود.
اگر علائمی ندارید، شاید نیازمند درمان نباشید. اما اکثر افراد برای کنترل التهاب در شریان ها و پیشگیری از عوارض به درمان نیاز دارند. حتی با درمان کردن این بیماری، بازگشت آن شایع است و ممکن است علائم بازگردد.
علائم
خستگی از علائم مرحله اولیه این بیماری است
علائم و نشانه های التهاب عروقی تاکایاسو می تواند در دو مرحله رخ دهد :
در مرحله‌ی اول، احتمالا احساس ناراحتی و درد کرده و دچار موارد زیر می شوید :
- خستگی
- کاهش وزن غیرمنتظره
- درد عضله و مفاصل
- تب ملایم که در برخی موارد با عرق شبانه همراه است
همه دچار این علائم و نشانه های اولیه نمی شوند. ممکن است قبل از اینکه شما متوجه شوید مشکلی وجود دارد، التهاب سال ها به شریان ها صدمه زده باشد.
در مرحله‌ی دوم، التهاب باعث می شود شریان ها باریک شده و خون و اکسیژن و مواد مغذی کمتری به اعضا و بافت های بدن برسد. علائم و نشانه های مرحله‌ی دوم شامل موارد زیر می شود :
- ضعف یا درد در دست‌ها یا پاها هنگام استفاده از آنها
- نبض ضعیف، دشواری در گرفتن فشار خون یا تفاوت بین فشار خون یک دست با دستی دیگر
- سبکی سر، سرگیجه یا بیهوش شدن
- سردرد یا تغییر در بینایی
- مشکلات حافظه یا دشواری در تفکر
- درد قفسه سینه و تنگی نفس
- فشار خون بالا
- استهال یا خون در مدفوع
- تعداد کم سلول های قرمز خون
ریسک فاکتور ها
التهاب عروقی تاکایاسو بیشتر دختران و بانوان جوانتر از 40 سال را دچار می کند. این عارضه در تمام دنیا اتفاق میافتد اما در آسیا بیشتر رایج است. در برخی موارد این عارضه بطور مادرزادی اتفاق میافتد. محققان برخی از ژن های مرتبط با التهاب عروقی تاکایاسو را کشف کرده اند.
التهاب عروقی تاکایاسو بیشتر در زنان آسایی رخ می دهد
علت ابتلا
در التهاب عروقی تاکایاسو، شریان و دیگر شریان های اصلی که شامل آنهایی می شود که به سر و کلیه ها می رود، ملتهب می شوند. با مرور زمان این التهاب باعث تغییرات در این شریان ها می شود که شامل ضخیم شدن، باریک شدن و ذخم شدن آنها می شود.
منشا دقیق التهاب در التهاب عروقی تاکایاسو نامعلوم است. این عارضه احتمالا یک عارضه‌ی خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به شریان ها حمله می کند. این بیماری ممکن است توسط ویروس یا عفونتی دیگر رخ دهد.
تشخیص
تشخیص التهاب عروقی تاکایاسو با آزمایش خون ممکن است
پزشک در مورد علائم و نشانه های بیمار می پرسد، معاینه فیزیکی انجام می دهد و سابقه‌ی پزشکی فرد را ارزیابی می کند. او همچنین ممکن است بخواهد تعدادی از روش های زیر را انجام دهید تا احتمال وجود عارضه های مشابه به التهاب عروقی تاکایاسو را رد کرده و تشخیص را تایید کند. همچنین ممکن است برخی از این روش ها برای ارزیابی روند درمان استفاده شوند.
- آزمایش خون : این آزمایشات می تواند به دنبال نشانه های التهاب بگردد. پزشک شما همچنین به دنبال کم خونی نیز خواهد گشت.
- رادیولوژی از عروق خونی (آنژیوگرافی) : در آنژیوگرافی لوله ای بلند و نازک (کاتتر) به داخل شریان یا ورید بزرگی وارد می شود. کنتراست / داروی رنگی (ماده حاجب) از طریق کاتتر تزریق می شود و هنگامی که عروق خونی را در برگرفت، تصاویر رادیولوژی از شریان ها یا ورید ها گرفته می شود.
- ام آر آنژیوگرافی (MRA) : این نوع کمتر تهاجمی از آنژیوگرافی، بدون استفاده از کاتتر یا رادیولوژی تصاویری با جزئیات از عروق خونی ایجاد می کند. MRA با استفاده از امواج رادیویی در میدان مغناطیسی قوی اطلاعاتی ایجاد می کند که توسط یک کامپیوتر تبدیل به تصاویری دقیق از بافت می شود. در این روش، ماده‌ی رنگی/ کنتراست از طریق ورید یا شریانی در دست تزریق می شود تا پزشک بتواند عروق خونی را بهتر ارزیابی کند.
- سی تی آنژیوگرافی : این یک روش کمتر تهاجمی آنژیوگرافی است که دو روش تحلیل کامپیوتری با اشعه‌ی ایکس و استفاده از کنتراست تزریقی را با هم ترکیب می کند و به پزشک امکان بررسی شریان، شاخه های اطرافش و جریان خون را می دهد.
- سونوگرافی : سونوگرافی داپلار نوعی پیشرفته تر از سونوگرافی معمولی است که امکان ایجاد تصاویری با کیفیت بالا از دیواره‌ی شریان هایی خاص مانند عروق داخل گردن و کتف را فراهم می کند. این روش ممکن است بتواند تغییرات ملایم در این شریان ها را قبل از دیگر روش های تصویربرداری تشخیص دهد.
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) : این روش تصویربرداری معمولا همراه با سی تی اسکن یا ام آر آی انجام می شود. PET می تواند شدت التهاب در عروق خونی را اندازه گیری کند. قبل از انجام این تصویربرداری، دارویی رادیواکتیو از طریق یکی از رگ ها تزریق می شود تا مشاهده‌ی نواحی دچار کاهش فشار خون برای پزشک راحت تر شود.
درمان
داروهای کورتیکواستروئید در درمان این بیماری موثر است
درمان التهاب عروقی تاکایاسو سعی دارد التهاب را با استفاده از دارو کنترل کرده و از صدمه‌ی بیشتر به عروق خونی پیشگیری کند.
درمان التهاب عروقی تاکایاسو می تواند دشوار باشد چراکه این بیماری حتی با بهبود علائم هم در بدن باقی می ماند. این احتمال نیز وجود دارد که قبل از تشخیص بیماری، صدمه‌ی غیر قابل بازگشتی به شریان ها وارد شود.
از سوی دیگر، اگر علائم و نشانه یا عوارضی جدی ندارید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید یا در صورت توصیه پزشک بتوانید شدت درمان را کاهش داده یا آن را متوقف کنید.
دارودرمانی
با پزشک خود در مورد دارو یا ترکیب داروهایی که برای شما مفید هستند و همچنین عوارض جانبی احتمالی آنها صحبت کنید. پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند :
- کورتیکواستروئیدها برای کنترل التهاب : اولین راه درمان معمولا کورتیکواستروئید هایی مانند پردنیزون هستند. حتی اگر احساس بهبودی کنید، احتملا نیاز است این دارو را برای مدتی طولانی مصرف کنید. بعد از گذشت چند ماه، پزشک به آرامی دوز دارو را پایین می آورد تا به کمترین دوز ممکن برای کنترل التهاب برسید. در نهایت ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف این دارو را کاملا قطع کنید.
- دیگر داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند : اگر بیماری با کورتیکواستروئیدها بهبود نیابد یا با کاهش دوز دارو به مشکل برخورده اید، ممکن است پزشک داروهایی مانند متوترکسات، آزاتیوپرین و لفلونوماید تجویز کند. برخی افراد با مصرف داروهایی که به افراد پیوند عضو داده می شود (مانند مایکوفنولات و موفتیل) بهبود می یابند. رایج ترین عارضه‌ی جانبی این داروها، احتمال عفونت است.
- دارو برای کنترل سیستم ایمنی بدن : اگر بیماری با روش های درمانی عادی بهبود نیافت، ممکن است پزشک استفاده از دارویی را توصیه کند که موارد غیرعادی در سیستم ایمنی بدن را تصحیح می کند. البته موثر بودن این داروها نیازمند تحقیق بیشتر است. نمونه هایی از این دارو ها شامل اتانرسپت، اینفلیکسیماب و توسیلیزوماب می شود. رایج ترین عارضه‌ی جانبی این داروها، افزایش احتمال عفونت است.
جراحی
اگر شریان ها به شدت باریک یا مسدود شوند، ممکن است به جراحی باز یا بای پس آن شریان نیاز داشته باشید تا راهی برای باز کردن جریان خون ایجاد شود. در برخی موارد این راه به بهبود برخی از علائم مانند فشار خون بالا و درد قفسهی سینه کمک می کند. با این حال در برخی موارد، باریک شدن یا انسداد ممکن است دوباره اتفاق بیافتد که نیازمند جراحی مجدد است.
روش های جراحی برای زمانی که التهاب شریان ها کاهش یافته است، بیشترین تاثیر را خواهند داشت. این جراحی ها شامل موارد زیر است :
- جراحی بای پس : در این روش، شریان یا وریدی از یک قسمت دیگر بدن جدا شده و به شریان مسدود شده وصل می شود که راهی جدید برای عبور خون ایجاد می کند. جراحی بای پس معمولا زمانی انجام می شود که باریک شدن شریان ها غیرقابل برگشت باشد یا زمانی که انسداد قابل توجهی در شریان خون وجود دارد.
- عریض کردن عروق خونی (آنژیوپلاستی از راه پوست) : این روش می تواند زمانی استفاده شود که عروق خونی به شدت مسدود شده باشند. در آنژیوپلاستی از راه پوست یک بالون پزشکی کوچک از طریق عروق خونی به شریان مسدود شده وارد می شود. زمانی که بالون به آن شریان برسد، باز می شود تا ناحیه‌ی مسدود شده عریض شود. سپس آن بالن جمع شده و از رگ برداشته می شود.
- جراحی دریچه‌ی شریان : ممکن است جراحی ترمیمی یا تعویض دریچه‌ی شریان زمانی انجام شود که دریچه‌ی شریان نشت قابل توجهی داشته باشد.
- علائم
-
علائم
خستگی از علائم مرحله اولیه این بیماری است
علائم و نشانه های التهاب عروقی تاکایاسو می تواند در دو مرحله رخ دهد :
در مرحله‌ی اول، احتمالا احساس ناراحتی و درد کرده و دچار موارد زیر می شوید :
- خستگی
- کاهش وزن غیرمنتظره
- درد عضله و مفاصل
- تب ملایم که در برخی موارد با عرق شبانه همراه است
همه دچار این علائم و نشانه های اولیه نمی شوند. ممکن است قبل از اینکه شما متوجه شوید مشکلی وجود دارد، التهاب سال ها به شریان ها صدمه زده باشد.
در مرحله‌ی دوم، التهاب باعث می شود شریان ها باریک شده و خون و اکسیژن و مواد مغذی کمتری به اعضا و بافت های بدن برسد. علائم و نشانه های مرحله‌ی دوم شامل موارد زیر می شود :
- ضعف یا درد در دست‌ها یا پاها هنگام استفاده از آنها
- نبض ضعیف، دشواری در گرفتن فشار خون یا تفاوت بین فشار خون یک دست با دستی دیگر
- سبکی سر، سرگیجه یا بیهوش شدن
- سردرد یا تغییر در بینایی
- مشکلات حافظه یا دشواری در تفکر
- درد قفسه سینه و تنگی نفس
- فشار خون بالا
- استهال یا خون در مدفوع
- تعداد کم سلول های قرمز خون
- ریسک فاکتور
-
ریسک فاکتور ها
التهاب عروقی تاکایاسو بیشتر دختران و بانوان جوانتر از 40 سال را دچار می کند. این عارضه در تمام دنیا اتفاق میافتد اما در آسیا بیشتر رایج است. در برخی موارد این عارضه بطور مادرزادی اتفاق میافتد. محققان برخی از ژن های مرتبط با التهاب عروقی تاکایاسو را کشف کرده اند.
التهاب عروقی تاکایاسو بیشتر در زنان آسایی رخ می دهد
- علت ابتلا
-
علت ابتلا
در التهاب عروقی تاکایاسو، شریان و دیگر شریان های اصلی که شامل آنهایی می شود که به سر و کلیه ها می رود، ملتهب می شوند. با مرور زمان این التهاب باعث تغییرات در این شریان ها می شود که شامل ضخیم شدن، باریک شدن و ذخم شدن آنها می شود.
منشا دقیق التهاب در التهاب عروقی تاکایاسو نامعلوم است. این عارضه احتمالا یک عارضه‌ی خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به شریان ها حمله می کند. این بیماری ممکن است توسط ویروس یا عفونتی دیگر رخ دهد.
- تشخیص
-
تشخیص
تشخیص التهاب عروقی تاکایاسو با آزمایش خون ممکن است
پزشک در مورد علائم و نشانه های بیمار می پرسد، معاینه فیزیکی انجام می دهد و سابقه‌ی پزشکی فرد را ارزیابی می کند. او همچنین ممکن است بخواهد تعدادی از روش های زیر را انجام دهید تا احتمال وجود عارضه های مشابه به التهاب عروقی تاکایاسو را رد کرده و تشخیص را تایید کند. همچنین ممکن است برخی از این روش ها برای ارزیابی روند درمان استفاده شوند.
- آزمایش خون : این آزمایشات می تواند به دنبال نشانه های التهاب بگردد. پزشک شما همچنین به دنبال کم خونی نیز خواهد گشت.
- رادیولوژی از عروق خونی (آنژیوگرافی) : در آنژیوگرافی لوله ای بلند و نازک (کاتتر) به داخل شریان یا ورید بزرگی وارد می شود. کنتراست / داروی رنگی (ماده حاجب) از طریق کاتتر تزریق می شود و هنگامی که عروق خونی را در برگرفت، تصاویر رادیولوژی از شریان ها یا ورید ها گرفته می شود.
- ام آر آنژیوگرافی (MRA) : این نوع کمتر تهاجمی از آنژیوگرافی، بدون استفاده از کاتتر یا رادیولوژی تصاویری با جزئیات از عروق خونی ایجاد می کند. MRA با استفاده از امواج رادیویی در میدان مغناطیسی قوی اطلاعاتی ایجاد می کند که توسط یک کامپیوتر تبدیل به تصاویری دقیق از بافت می شود. در این روش، ماده‌ی رنگی/ کنتراست از طریق ورید یا شریانی در دست تزریق می شود تا پزشک بتواند عروق خونی را بهتر ارزیابی کند.
- سی تی آنژیوگرافی : این یک روش کمتر تهاجمی آنژیوگرافی است که دو روش تحلیل کامپیوتری با اشعه‌ی ایکس و استفاده از کنتراست تزریقی را با هم ترکیب می کند و به پزشک امکان بررسی شریان، شاخه های اطرافش و جریان خون را می دهد.
- سونوگرافی : سونوگرافی داپلار نوعی پیشرفته تر از سونوگرافی معمولی است که امکان ایجاد تصاویری با کیفیت بالا از دیواره‌ی شریان هایی خاص مانند عروق داخل گردن و کتف را فراهم می کند. این روش ممکن است بتواند تغییرات ملایم در این شریان ها را قبل از دیگر روش های تصویربرداری تشخیص دهد.
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) : این روش تصویربرداری معمولا همراه با سی تی اسکن یا ام آر آی انجام می شود. PET می تواند شدت التهاب در عروق خونی را اندازه گیری کند. قبل از انجام این تصویربرداری، دارویی رادیواکتیو از طریق یکی از رگ ها تزریق می شود تا مشاهده‌ی نواحی دچار کاهش فشار خون برای پزشک راحت تر شود.
- درمان
-
درمان
داروهای کورتیکواستروئید در درمان این بیماری موثر است
درمان التهاب عروقی تاکایاسو سعی دارد التهاب را با استفاده از دارو کنترل کرده و از صدمه‌ی بیشتر به عروق خونی پیشگیری کند.
درمان التهاب عروقی تاکایاسو می تواند دشوار باشد چراکه این بیماری حتی با بهبود علائم هم در بدن باقی می ماند. این احتمال نیز وجود دارد که قبل از تشخیص بیماری، صدمه‌ی غیر قابل بازگشتی به شریان ها وارد شود.
از سوی دیگر، اگر علائم و نشانه یا عوارضی جدی ندارید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید یا در صورت توصیه پزشک بتوانید شدت درمان را کاهش داده یا آن را متوقف کنید.
دارودرمانی
با پزشک خود در مورد دارو یا ترکیب داروهایی که برای شما مفید هستند و همچنین عوارض جانبی احتمالی آنها صحبت کنید. پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند :
- کورتیکواستروئیدها برای کنترل التهاب : اولین راه درمان معمولا کورتیکواستروئید هایی مانند پردنیزون هستند. حتی اگر احساس بهبودی کنید، احتملا نیاز است این دارو را برای مدتی طولانی مصرف کنید. بعد از گذشت چند ماه، پزشک به آرامی دوز دارو را پایین می آورد تا به کمترین دوز ممکن برای کنترل التهاب برسید. در نهایت ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف این دارو را کاملا قطع کنید.
- دیگر داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند : اگر بیماری با کورتیکواستروئیدها بهبود نیابد یا با کاهش دوز دارو به مشکل برخورده اید، ممکن است پزشک داروهایی مانند متوترکسات، آزاتیوپرین و لفلونوماید تجویز کند. برخی افراد با مصرف داروهایی که به افراد پیوند عضو داده می شود (مانند مایکوفنولات و موفتیل) بهبود می یابند. رایج ترین عارضه‌ی جانبی این داروها، احتمال عفونت است.
- دارو برای کنترل سیستم ایمنی بدن : اگر بیماری با روش های درمانی عادی بهبود نیافت، ممکن است پزشک استفاده از دارویی را توصیه کند که موارد غیرعادی در سیستم ایمنی بدن را تصحیح می کند. البته موثر بودن این داروها نیازمند تحقیق بیشتر است. نمونه هایی از این دارو ها شامل اتانرسپت، اینفلیکسیماب و توسیلیزوماب می شود. رایج ترین عارضه‌ی جانبی این داروها، افزایش احتمال عفونت است.
جراحی
اگر شریان ها به شدت باریک یا مسدود شوند، ممکن است به جراحی باز یا بای پس آن شریان نیاز داشته باشید تا راهی برای باز کردن جریان خون ایجاد شود. در برخی موارد این راه به بهبود برخی از علائم مانند فشار خون بالا و درد قفسهی سینه کمک می کند. با این حال در برخی موارد، باریک شدن یا انسداد ممکن است دوباره اتفاق بیافتد که نیازمند جراحی مجدد است.
روش های جراحی برای زمانی که التهاب شریان ها کاهش یافته است، بیشترین تاثیر را خواهند داشت. این جراحی ها شامل موارد زیر است :
- جراحی بای پس : در این روش، شریان یا وریدی از یک قسمت دیگر بدن جدا شده و به شریان مسدود شده وصل می شود که راهی جدید برای عبور خون ایجاد می کند. جراحی بای پس معمولا زمانی انجام می شود که باریک شدن شریان ها غیرقابل برگشت باشد یا زمانی که انسداد قابل توجهی در شریان خون وجود دارد.
- عریض کردن عروق خونی (آنژیوپلاستی از راه پوست) : این روش می تواند زمانی استفاده شود که عروق خونی به شدت مسدود شده باشند. در آنژیوپلاستی از راه پوست یک بالون پزشکی کوچک از طریق عروق خونی به شریان مسدود شده وارد می شود. زمانی که بالون به آن شریان برسد، باز می شود تا ناحیه‌ی مسدود شده عریض شود. سپس آن بالن جمع شده و از رگ برداشته می شود.
- جراحی دریچه‌ی شریان : ممکن است جراحی ترمیمی یا تعویض دریچه‌ی شریان زمانی انجام شود که دریچه‌ی شریان نشت قابل توجهی داشته باشد.
