کیست پانکراس
کیست پانکراس شبیه به کیسه ای پر از مایع بر روی پانکراس یا داخل آن است. پانکراس عضوی بزرگ پشت معده است که هورمون ها و آنزیم هایی ایجاد می کند که به گوارش غذا کمک می کند. کیست پانکراس معمولا توسط روش های تصویربرداری که برای دلایلی دیگر تجویز شده اند یافت می شود.
ویژگی های اصلی کیست پانکراس می توانند به دو گروه تبدیل شوند، کیست های نئوپلاستیک و کیست های غیر نئوپلاستیک. هر گروه شامل بسیاری از زیرمجموعه های مختلف کیستی مانند کیست های کاذب، سیستادنوما سروز و نئوپلاسم های کیستیک موسینوس می شوند. بیشتر آنها سرطانی نیستند و بسیاری از آنها علائمی ندارند. اما برخی از کیست های پانکراس می توانند و ممکن است سرطانی شوند.
علائم
حالت تهوع و استفراغ یکی از علائم این بیماری است
ممکن است بخاطر کیست پانکراس علائم نداشته باشید، و معمولا طی انجام تصویربرداری برای دلایلی دیگر یافت می شوند.
زمانی که علائم و نشانه های کیست پانکراس رخ می دهد، معمولا شامل موارد زیر می شود :
- درد شکمی مکرر که ممکن است به کمر ختم شود
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش وزن
- احساس سیری کمی بعد از شروع غذا خوردن
ریسک فاکتور ها
مصرف بیش از اندازه نوشیدنی های الکی برای پانکراتیت یک عامل خطرزا است و پانکراتیت خود عامل خطر افرین درمورد کیست های کاذب است. آسیت های شکمی نیز عامل ایجاد خطر بروز کیست های کاذب هستند.
مصرف بیش از اندازه نوشیدنی های الکلی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد
علت ابتلا
منشا کیست پانکراس نامعلوم است. برخی از کیست ها مرتبط با بیماری های نادر مانند بیماری کلیه پلیکیستیک یا بیماری فون هیپل-لیندو است، که یک بیماری ژنتیکی با قابلیت تاثیر گزاری بر پانکراس و دیگر اعضا داخلی است.
کیست های کاذب معمولا بعد از عارضه های دردناکی رخ می دهد که در آن آنزیم های گوارشی پیش از موعد فعال شده و باعث تحریک پانکراس (پانکراتیت) می شوند. کیست های کاذب می توانند در نتیجهی آسیب به ناحیهی شکم مانند تصادف خودرو نیز رخ دهند.
تشخیص
پروب دستگاه سونوگرافی
کیست های پانکراس بیش از گذشته یافت می شوند چراکه با پیشرفت تکنولوژی های تصویربرداری یافتن آنها آسانتر شده است. بسیاری از کیستهای پانکراس در طول تصویربرداری های شکمی که برای دلایلی دیگر تجویز شده اند، یافت می شوند.
بعد از ارزیابی سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، ممکن است پزشک روش های تصویربرداری توصیه کند تا به تشخیص و تعیین روش درمانی کمک کند. این روش ها شامل موارد زیر می شود :
- سی تی اسکن : این روش تصویربرداری می تواند اطلاعات دقیقی در مورد اندازه و ساختار کیست پانکراس ارائه کند.
- ام آر آی : این روش تصویربرداری می تواند جزییات بسیار ریز کیست پانکراس که شامل وجود مواردی می شود که نشان دهندهی سرطانی بودن آن است، را نشان دهد.
- سونوگرافی اندوسکوپیک : این روش همانند ام آر آی تصاویری بسیار دقیق از کیست ایجاد می کند و همچنین می توان دراین روش از کیست مایع جمع آوری کرد تا از نظر وجود نشانه های سرطان در آزمایشگاه ارزیابی شود.
- کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP) : MRCP یک روش تصویربرداری رایج برای تحت نظر داشتن کیست پانکراس است. این نوع تصویربرداری مخصوصا برای ارزیابی کیست ها در مجرای پانکراس مفید است.
ویژگی ها و موقیعت کیست پانکراس، در کنار سن و جنسیت می تواند در برخی موارد به پزشک در تشخیص کیستی که بروز کرده است کمک کند :
- کیست های کاذب سرطانی نیستند (خوش خیم هستند) و معمولا توسط پانکراتیت رخ می دهند. کیست های کاذب پانکراس همچنین می توانند در اثر جراحت رخ دهند.
- سیستادنوما می توانند به حدی بزرگ شوند تا اعضای پیرامونی را از جای خود خارج کنند، که باعث درد شکمی و احساس سیری می شود. سیستادنوما بیشتر در بانوان مسن از 60 ساله رخ می دهد و در موارد نادر سرطانی می شود.
- نئوپلاسم های کیستیک موسینوس معمولا در بدنه یا انتهای پانکراس و تقریبا همیشه در بانوان میان سال رخ می دهد. سیستادنوما موسینوس پیش سرطانی است. یعنی در صورت درمان نکردن ممکن است تبدیل به سرطان شود. کیست های بزرگتر ممکن است زمانی یافت شوند که سرطانی شده اند.
- نئوپلاسم موسینوس پاپیلاری داخل مجاری (IPMN) زایده ای در مجرای اصلی پانکراس یا یکی از شاخه های آن است. IPMN ممکن است پیش سرطانی یا سرطانی باشد. این کیست می تواند در آقایان و بانوان مسن تر از 50 سال رخ دهد. بسته به موقعیت و دیگر عوامل، IPMN ممکن است نیازمند جراحی برای برداشتن آن شود.
- نئوپلاسم های کاذب پاپیلاری جامد معمولا در بدنه یا انتهای پانکراس هند و معمولا در بانوان جوان تر از 35 سال رخ می داده، نادر بوده، و در برخی موارد سرطانی هستند.
- تومور نورواندوکرین کیستیک در اکثر موارد جامد است اما می تواند ساختار هایی کیست مانند داشته باشد. ممکن است با دیگر کیست های پانکراس اشتباه گرفته شده و می توانند پیش سرطانی یا سرطانی باشند.
درمان
نظارت آگاهانه یا درمان به نوع کیست، اندازه، ویژگی های آن، و اینکه منجر به ایجاد علائم شده است یا خیر، بستگی دارد.
نظارت آگاهانه
یک کیست کاذب خوش خیم، حتی یک موارد بزرگ تر را می توان تا زمانی که آزاری نمی رسانند، درمان نکرد. سیستادنوما سروزی در موارد نادر سرطانی می شود، پس آن را نیز می توان درمان نکرد مگر اینکه منجر به ایجاد علائم شده یا به رشد ادامه دهد. برخی از کیست های پانکراس باید نظارت شوند.
تخلیه
کیست کاذبی که علائمی ناخوشایند ایجاد کرده یا بزرگتر شده است را می توان تخلیه کرد. لوله ایی کوچک و قابل انعطاف (اندوسکوپ) از طریق دهان وارد معده و رودهی کوچک شما می شود. اندوسکوپ مجهز به پروب سونوگرافی (سونوگرافی اندوسکوپیک) و سوزنی برای تخلیهی کیست است. در برخی موارد تخلیه از طریق پوست ضروری است.
جراحی
برخی از کیست های پانکراس به دلیل احتمال سرطان نیازمند جراحی و بیرون آوردن هستند. ممکن است جراحی نیاز شود تا کیست کاذب یا یک سیستادنوما سروزی که منجر به درد یا دیگر علائم شده است بیرون آورده شود
اگر دچار پانکراتیت مداوم باشید، این یعنی ممکن است کیست کاذب مجددا رخ دهد.
در برخی از موارد جراحی راه درمانی کیست پانکراس خواهد بود
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری از کیست های کاذب جلوگیری از پانکراتیت است که معمولا بخاطر سنگ کیسه صفرا یا مصرف بیش از اندازه نوشیدنی الکی رخ می دهد. اگر سنگ کیسه صفرا منشا پانکراتیت باشد، ممکن است نیاز شود سنگ کیسه صفرا را بردارید. اگر پانکراتیت به دلیل مصرف نوشیدنی الکی باشد، مصرف نکردن آن می تواند احتمال ابتلا به کیست را کاهش دهد.
- علائم
-
علائم
حالت تهوع و استفراغ یکی از علائم این بیماری است
ممکن است بخاطر کیست پانکراس علائم نداشته باشید، و معمولا طی انجام تصویربرداری برای دلایلی دیگر یافت می شوند.
زمانی که علائم و نشانه های کیست پانکراس رخ می دهد، معمولا شامل موارد زیر می شود :
- درد شکمی مکرر که ممکن است به کمر ختم شود
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش وزن
- احساس سیری کمی بعد از شروع غذا خوردن
- ریسک فاکتور
-
ریسک فاکتور ها
مصرف بیش از اندازه نوشیدنی های الکی برای پانکراتیت یک عامل خطرزا است و پانکراتیت خود عامل خطر افرین درمورد کیست های کاذب است. آسیت های شکمی نیز عامل ایجاد خطر بروز کیست های کاذب هستند.
مصرف بیش از اندازه نوشیدنی های الکلی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد
- علت ابتلا
-
علت ابتلا
منشا کیست پانکراس نامعلوم است. برخی از کیست ها مرتبط با بیماری های نادر مانند بیماری کلیه پلیکیستیک یا بیماری فون هیپل-لیندو است، که یک بیماری ژنتیکی با قابلیت تاثیر گزاری بر پانکراس و دیگر اعضا داخلی است.
کیست های کاذب معمولا بعد از عارضه های دردناکی رخ می دهد که در آن آنزیم های گوارشی پیش از موعد فعال شده و باعث تحریک پانکراس (پانکراتیت) می شوند. کیست های کاذب می توانند در نتیجهی آسیب به ناحیهی شکم مانند تصادف خودرو نیز رخ دهند.
- تشخیص
-
تشخیص
پروب دستگاه سونوگرافی
کیست های پانکراس بیش از گذشته یافت می شوند چراکه با پیشرفت تکنولوژی های تصویربرداری یافتن آنها آسانتر شده است. بسیاری از کیستهای پانکراس در طول تصویربرداری های شکمی که برای دلایلی دیگر تجویز شده اند، یافت می شوند.
بعد از ارزیابی سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، ممکن است پزشک روش های تصویربرداری توصیه کند تا به تشخیص و تعیین روش درمانی کمک کند. این روش ها شامل موارد زیر می شود :
- سی تی اسکن : این روش تصویربرداری می تواند اطلاعات دقیقی در مورد اندازه و ساختار کیست پانکراس ارائه کند.
- ام آر آی : این روش تصویربرداری می تواند جزییات بسیار ریز کیست پانکراس که شامل وجود مواردی می شود که نشان دهندهی سرطانی بودن آن است، را نشان دهد.
- سونوگرافی اندوسکوپیک : این روش همانند ام آر آی تصاویری بسیار دقیق از کیست ایجاد می کند و همچنین می توان دراین روش از کیست مایع جمع آوری کرد تا از نظر وجود نشانه های سرطان در آزمایشگاه ارزیابی شود.
- کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP) : MRCP یک روش تصویربرداری رایج برای تحت نظر داشتن کیست پانکراس است. این نوع تصویربرداری مخصوصا برای ارزیابی کیست ها در مجرای پانکراس مفید است.
ویژگی ها و موقیعت کیست پانکراس، در کنار سن و جنسیت می تواند در برخی موارد به پزشک در تشخیص کیستی که بروز کرده است کمک کند :
- کیست های کاذب سرطانی نیستند (خوش خیم هستند) و معمولا توسط پانکراتیت رخ می دهند. کیست های کاذب پانکراس همچنین می توانند در اثر جراحت رخ دهند.
- سیستادنوما می توانند به حدی بزرگ شوند تا اعضای پیرامونی را از جای خود خارج کنند، که باعث درد شکمی و احساس سیری می شود. سیستادنوما بیشتر در بانوان مسن از 60 ساله رخ می دهد و در موارد نادر سرطانی می شود.
- نئوپلاسم های کیستیک موسینوس معمولا در بدنه یا انتهای پانکراس و تقریبا همیشه در بانوان میان سال رخ می دهد. سیستادنوما موسینوس پیش سرطانی است. یعنی در صورت درمان نکردن ممکن است تبدیل به سرطان شود. کیست های بزرگتر ممکن است زمانی یافت شوند که سرطانی شده اند.
- نئوپلاسم موسینوس پاپیلاری داخل مجاری (IPMN) زایده ای در مجرای اصلی پانکراس یا یکی از شاخه های آن است. IPMN ممکن است پیش سرطانی یا سرطانی باشد. این کیست می تواند در آقایان و بانوان مسن تر از 50 سال رخ دهد. بسته به موقعیت و دیگر عوامل، IPMN ممکن است نیازمند جراحی برای برداشتن آن شود.
- نئوپلاسم های کاذب پاپیلاری جامد معمولا در بدنه یا انتهای پانکراس هند و معمولا در بانوان جوان تر از 35 سال رخ می داده، نادر بوده، و در برخی موارد سرطانی هستند.
- تومور نورواندوکرین کیستیک در اکثر موارد جامد است اما می تواند ساختار هایی کیست مانند داشته باشد. ممکن است با دیگر کیست های پانکراس اشتباه گرفته شده و می توانند پیش سرطانی یا سرطانی باشند.
- درمان
-
درمان
نظارت آگاهانه یا درمان به نوع کیست، اندازه، ویژگی های آن، و اینکه منجر به ایجاد علائم شده است یا خیر، بستگی دارد.
نظارت آگاهانه
یک کیست کاذب خوش خیم، حتی یک موارد بزرگ تر را می توان تا زمانی که آزاری نمی رسانند، درمان نکرد. سیستادنوما سروزی در موارد نادر سرطانی می شود، پس آن را نیز می توان درمان نکرد مگر اینکه منجر به ایجاد علائم شده یا به رشد ادامه دهد. برخی از کیست های پانکراس باید نظارت شوند.
تخلیه
کیست کاذبی که علائمی ناخوشایند ایجاد کرده یا بزرگتر شده است را می توان تخلیه کرد. لوله ایی کوچک و قابل انعطاف (اندوسکوپ) از طریق دهان وارد معده و رودهی کوچک شما می شود. اندوسکوپ مجهز به پروب سونوگرافی (سونوگرافی اندوسکوپیک) و سوزنی برای تخلیهی کیست است. در برخی موارد تخلیه از طریق پوست ضروری است.
جراحی
برخی از کیست های پانکراس به دلیل احتمال سرطان نیازمند جراحی و بیرون آوردن هستند. ممکن است جراحی نیاز شود تا کیست کاذب یا یک سیستادنوما سروزی که منجر به درد یا دیگر علائم شده است بیرون آورده شود
اگر دچار پانکراتیت مداوم باشید، این یعنی ممکن است کیست کاذب مجددا رخ دهد.
در برخی از موارد جراحی راه درمانی کیست پانکراس خواهد بود
- پیشگیری
-
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری از کیست های کاذب جلوگیری از پانکراتیت است که معمولا بخاطر سنگ کیسه صفرا یا مصرف بیش از اندازه نوشیدنی الکی رخ می دهد. اگر سنگ کیسه صفرا منشا پانکراتیت باشد، ممکن است نیاز شود سنگ کیسه صفرا را بردارید. اگر پانکراتیت به دلیل مصرف نوشیدنی الکی باشد، مصرف نکردن آن می تواند احتمال ابتلا به کیست را کاهش دهد.