علائم

درد قفسیه سینه و سرفه از علائم این بیماری است

نشانه های آمبولی ریه می تواند بسته به اینکه چه مقداری از ریه های شما تحت تاثیر قرار گرفته است، اندازه لخته های خونی، و اینکه آیا شما مبتلا به بیماری زمینه ایی قلبی یا ریوی هستید، متغیر باشد.

نشانه ها و علائم شامل موارد زیر است:

• تنگی نفس : این نشانه معمولا ناگهانی رخ می دهد و با تقلای بیشتر بدتر می شود
• درد قفسه سینه : ممکن است احساس کنید که دچار حمله قلبی شده اید. درد معمولا شدید است و زمانی حس می شود که نفس عمیق میکشید، و معمولا باعث می شود نفس عمیق کشیدن را مختل کند. همچنین زمانی که سرفه می کنید، خم می شوید یا خم می شوید نیز احساس می شود.
• سرفه کردن : سرفه ممکن است خونی یا همراه با خلط خونی باشد.

دیگر نشانه ها و علائمی که ممکن است با آمبولی ریه رخ دهد شامل موارد زیر است :

• ضربان تند یا نامنظم قلب
• سبکی سر یا سرگیجه
• عرق شدید
• تب
• درد یا تورم پا که معمولا در ران پا توسط ترومبوز ورید عمقی رخ میدهد
• پوست مرطوب یا تغییر رنگ پوست

ریسک فاکتور ها

حرکت نکردن طولانی

احتمال تشکیل لخته های خونی در بازه هایی که فعالیت فیزیکی کمتری انجام می شود، بیشتر است. برای مثال :

• استراحت مطلق : استراحت مطلق در تخت برای دوره ایی طولانی بعد از جراحی، حمله قلبی، شکستگی پا، تصادف یا هر بیماری جدی شما را بیشتر در خطر ایجاد لخته خونی قرار می دهد. زمانی که اندام های تحتانی برای مدتی طولانی بصورت افقی میمانند، جریان در ورید خونی آهسته تر شده و ممکن است خون در پاها تجمع کند و در برخی موارد منجر به ایجاد لخته های خونی شود.
• مسافرت طولانی : نشستن در محیطی محدود در سفر با هواپیما یا خودرو می تواند فشار خون در پاها را کاهش داده که خود به ایجاد لخته ها کمک می کند.

دیگر ریسک فاکتورها

• سیگار کشیدن : به دلایلی که بخوبی مشخص نشده است، مصرف دخانیات برخی افراد را مستعد لخته خون می کند، مخصولا زمانی که با دیگر ریسک فاکتورها همراه می شود.
• چاق بودن : احتمال ایجاد لخته خونی مخصوصا در افرادی که ریسک فاکتور های دیگر دارند بیشتر است.
• استروژن مکمل : استروژن در داروهای ضدبارداری و در درمان تعویض هورمون می تواند احتمال لخته شدن خون را افزایش دهد، مخصولا زمانی که شما سیگاری یا چاق باشید.
• بارداری : فشار وزن جنین بر روی ورید های لگنی می تواند بازگشت خون از پاها را آهسته کند. هنگامی که که فشار خون پایین باشد، احتمال ایجاد لخته های خونی بیشتر است.

عارضه های پزشکی و درمانشان

اگر شما یا عضوی از خانواده شما لخته های خونی وریدی یا آمبولی ریه داشته اید احتمال ابتلای شما به آمبولی ریه بیشتر است.

علاوه برآن، برخی از عارضه های پزشکی و درمانشان می توانند شما را در خطر قرار دهند. مانند موارد زیر :

• بیماری قلبی : بیماری های قلبی مخصوصا نارسایی قلبی، احتمال ایجاد لخته های خونی را بیشتر می کنند.
• سرطان : برخی از سرطان ها مخصوصا سرطان های مغز، تخمدان، پانکراس، مقعد، شکم، ریه و کلیه، همچنین سرطان هایی که پخش شده اند و شیمی درمانی می توانند احتمال ایجاد لخته خون را افزایش دهند. بانوانی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان پستان دارند و تاموکسیفن یا رالوکسیفن مصرف می کنند بیشتر در خطر لخته های خونی هستند.
• جراحی : جراحی یکی از دلایل رایج مشکلات لخته خونی است. به همین دلیل برای جلوگیری از لخته شدن ممکن است قبل یا بعد از جراحی های اصلی مثل تعویض مفصل داروهایی داده شود.
• برخی عارضه ها بر لخته شدن تاثیر میگذارند : برخی از عارضه های مادرزادی می توانند خون را تحت تاثیر قرار داده و باعث لختگی بیشتر آن شوند. دیگر عارضه ها مانند بیماریهای کلیوی نیز می توانند احتمال ایجاد لخته خون را افزایش دهند.
• کووید 19 : احتمال ابتلا به آمبولی ریه در افرادی که نشانه های شدید کووید 19 دارند، بیشتر است.

علت ابتلا

آمبولی ریه زمانی رخ میدهد که حجمی از مواد، که معمولا لخته های خونی هستند در شریان های ریه شما گیر می کند. این لخته های خونی بصورت رایج از طریف ورید های عمیق پاهای شما و در نتیجه ی عارضه ایی به نام ترومبوز عمیق وریدی ایجاد می شود.

در بسیاری از موارد چندین لخته خونی در آمبولی ریه نقش دارند. شریان هر قسمت از ریه توسط یک لخته مسدود می شود، خونرسانی به آن قطع شده، و شریان از بین می رود. به این عارضه انفارکتوس ریوی می گویند که باعث سخت تر شدن اکسیژن رسانی ریه به قسمت های دیگر بدن می شود.

انسداد ها در شریان های خونی به ندرت توسط ماده ای غیر از لخته های خونی ایجاد می شود. این مواد شامل موارد زیر است:

• چربی از مغز استخوان شکسته شده
• قسمتی از تومور
• حباب هوا

تشخیص

رادیولوژی قفسه سینه

این روش غیر تهاجمی تصاویری از قلب و ریه های شما بر روی فیلم نشان می دهد. با اینکه رادیولوژی نمی تواند آمبولی ریه را تشخیص دهد و حتی ممکن است نتیجه‌ی آن هنگام وجود آمبولی ریه عادی باشد، این روش می تواند وجود دیگر بیماری هایی که مشابه این عارضه هستند را رد کند.

سی تی آنژیوگرافی شریان پولمینری

در تصویربرداری سی تی اسکن اشعه ایکس ساتع شده و از بدن شما تصاویر عرضی مقطعی ایجاد می شود. سی تی آنژیوگرافی شریان پولمینری تصاویری سه بعدی ایجاد می کند که می تواند موارد غیرعادی مانند آمبولی ریه در شریان های ریه ها را تشخیص دهد. در برخی موارد، کنتراست یا ماده حاجب برای سی تی اسکن تزریق می شود تا شریان های پولمینری بهتر نمایش داده شوند.

آنژیوگرافی پولمینری

این روش تصویری واضح از شریان خون در عروق ریه های شما ایجاد می کند. این روش دقیق ترین راه برای تشخیص آمبولی ریه است اما بدلیل اینکه نیازمند مهارت بالا بوده و خطر احتمالی جدی دارد، معمولا زمانی انجام می شود که دیگر روش ها در تشخیص عارضه شکست خورده اند.

در آنژیوگرافی شریان پولمینری، لوله ایی قابل انعطاف به داخل یک ورید بزرگ (معمولا ورید داخل کشاله ران) فرستاده شده و از طریق قلب شما وارد شریان های پولمینری می شود. رنگی مخصوص (کنتراست) به داخل کاتتر تزریق شده و سپس تصاویر رادیولوژی همزمان با حرکت رنگ به داخل شریان های ریه، گرفته می شوند.

در برخی از افراد این روش ممکن است باعث تغییر ریتم قلبی شود. علاوه بر آن کنتراست احتمال صدمه کلیوی در افرادی که عملکرد کیلوی آنان پایین است را به همراه دارد.

سونوگرافی

روشی غیرتهاجمی به اسم سونوگرافی دوپلر از امواج صوتی برای معیانه ورید در ران پا، زانو و کشاله ران و در برخی موارد دست استفاده می کند تا لخته های خونی عمیق وریدی را پیدا کند.

ابزاری دستی به نام پروب بر روی پوست حرکت کرده تا امواج صوتی را به سمت ورید های مورد معاینه حرکت دهد. این امواج سپس به پروب باز می گردند و تصویری متحرک بر روی کامپیوتر ایجاد می کنند. نبودن لخته خون احتمال ترومبوز ورید عمیق را کاهش می دهد. اگر لخته ای پیدا شد، درمان در اصرع وقت شروع می شود.

اسکن تهویه-پرفیوژن (V/Q  scan)

زمانی که نیاز به دلیل جلوگیری از استفاده از رادیولوژی یا کنتراستی که سی تی اسکن استفاده می کند است، اسکن تهویه-پرفیوژن ممکن است انجام شود. در این ردیابی از طریق رگ دست شما تزریق می شود. این ردیاب شریان خونی را نقشه برداری کرده و آن را با جریان هوای ورودی به ریه های شما را مقایسه می کند و از آن میتواند برای تشخیص وجود لخته خونی که باعث نشانه های فشار خون ریوی می شود استفاده کرد.

ام آر آی

ام آر آی یک روش تصویربرداری است که از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی ایجاد شده توسط کامپیوتر برای ایجاد تصاویر واضح از اعضا و بافت های بدن شما استفاده می کند. ام آر آی معمولا برای بانوان باردار (تا جنین معرض تششعات قرار نگیرد) و افرادی که ممکن است کلیه هایشان بوسیله کنتراست (ماده حاجب / رنگ) استفاده شده در دیگر روش ها آسیب ببینند، استفاده می شود.

درمان

جراحی یکی از راه های درمانی آمبولی ریه است

درمان آمبولی ریه در جلوگیری از ایجاد لخته های جدید و بزرگتر شدن لخته های قبلی تمرکز می کند. درمان به موقع برای جلوگیری از عوارض جدی یا مرگ ضروری است.

دارودرمانی

داروها شامل انواع رقیق کننده های خونی و حل کننده های لخته های خون هستند.

• رقیق کننده های خون (ضد انعقادها) : این داروها زمانی که بدن برای از بین بردن لخته ها کار می کند، از بزرگ شدن لخته های کنونی و ایجاد لخته های جدید جلوگیری میکنند. هپارین یک رقیق کننده خون است که بطور رایج استفاده می شود و میتوان آن را با تزری زیرپوستی یا تزریق درون وریدی استفاده کرد. این دارو به سرعت عمل می کند و معمولا با دیگر داروهای ضد انعقادی مانند وارفرین همپوشانی دارد و معمولا چند روز طول می کشد تا موثر واقع شود.
• حل کننده های خون (ترومبولیتیک ها) : در حالی که لخته های خونی معمولا به خودی خود حل می شوند، در برخی از موارد تزریق ترومبولیتیک ها از طریق ورید می تواند لخته ها را به سرعت حل کند. از آنجایی که این داروهای حل کننده ی لخته می توانند منجر خونریزی ناگهانی و شدید شوند، معمولا در موارد ضروری از آنها استفاده می شوند.

جراحی و دیگر عمل ها

• برداشتن لخته : اگر شما لخته ایی بزرگ و خطرناک در ریه خود دارید، پزشک ممکن است برداشتن آن توسط لوله ایی نازک و قابل انعطاف (کاتتر) که از طریق عروق خونی شما هدایت می شود را توصیه کند.
• فیلتر وریدی : از کاتتر همچنین می توان برای جایگزاری فیلتری در ورید اصلی بدن (ونا کاوا پاینی) که از پاهای شما به قسمت راست قلب شما می رود استفاده کرد. این فیلتر می تواند از حرکت لخته ها به سمت ریه شما جلوگیر کند. این روش معمولا برای افرادی که نمی توانند از داروهای ضد انعقادی استفاده کنند یا زمانی که لخته خونی بازگشتی در طول مصرف داروی ضد انعقادی داشته اند، به کار می اید.

پیشگیری

جلوگیری از تشکیل لخته در ورید های عمیق پا (ترومبوز عمیق وریدی) به پیشگیری از آمبولی کمک می کند. به همین خاطر در بیشتر بیمارستان ها به انجام درمان برای لخته های خونی تاکید می شود. این درمان ها شامل  موارد زیر است :

• رقیق کننده های خونی (ضد انعقادها) : این داروها معمولا قبل یا بعد از جراحی به افرادی که احتمال ایجاد لخته‌ی خون دارند داده می شود و همچنین برای افرادی که مبتلا به عارضه هایی مانند حمله قلبی، حمله مغزی یا عوارض سرطان هستند تجویز می شود.
• جوراب های فشاری (جوراب واریس) : جوراب واریس به طور یکدست همه جای پاهای شما را تحت فشار قرار داده و به ورید ها و عضلات پای شما برای حرکت دادن موثر خون کمک می کند. اینها روشهایی ساده، امن، و ارزان برای جلوگیری از تجمع و لخته شدن خون بعد از جراحی هستند.
• بالابردن پا : بالا بردن پاها در صورت امکان و در طول شب می تواند بسیار موثر باشد. کف پای خود را 10 تا 15 سانتی متر از زمین بلند کنید.
• فعالیت فیزیکی : تحرک هر چه سریع تر بعد از جراحی می تواند به پیشگیری از آمبولی ریه و سرعت بخشیدن به درمان کمک کند.
• فشرده سازی هوایی : این روش درمان از بست های کشاله رانی که هر چند دقیقه با هوا پر و خالی می شوند استفاده می کند تا وریدهای درون پاها را ماساژ و فشار داده و جریان خون بهتر شود.

استفاده از جوراب های واریس احتمال وقوع این بیماری را کاهش می دهد