التهاب پانکراس
پانکراتیت التهاب پانکراس است. پانکراس غده ای دراز و صاف است که پشت معده در قسمت بالایی شکم قرار دارد. پانکراس آنزیم هایی برای گوارش تولید کرده و هورمون هایی ایجاد می کند که به تنظیم روش تجزیه‌ی قند (گلوکوز) در بدن کمک می کند.
پانکراتیت می تواند بصورت پانکراتیت حاد، یعنی ناگهانی رخ دهد و تا چند روز ادامه داشته باشد. برخی افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن می شوند که در آن پانکراتیت طی چندین سال رخ می دهد.
موارد خفیف پانکراتیت با درمان بهتر می شوند، اما موارد شدید می توانند منجر به عوارض مرگبار شوند.
کیس های این بیماری :
علائم
درد قسمت بالای شکم یکی از علائم این بیماری است
نشانه ها و علائم پانکراتیت ممکن است بسته به نوع آن متغیر باشد.
نشانه ها و علائم پانکراتیت حاد شامل موارد زیر است :
- درد قسمت بالای شکم
- درد شکمی که به پشت انشعاب پیدا می کند
- حساسیت به لمس شکم
- تب
- نبض تند
- حالت تهوع
- استفراغ
نشانه ها و علائم پانکراتیت مزمن شامل موارد زیر است :
- درد قسمت بالای شکم
- درد شکمی که بعد از صرف غذا شدید تر می شود
- کاهش وزن غیرمنتظره
- مدفوع چرب و بدبو (استئاتوره)
ریسک فاکتور ها
عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا به پانکراتیت می شوند شامل موارد زیر است :
- مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی : تحقیقات نشان داده است که مصرف بیش از اندازه‌ی نوشیدنی های الکلی (افرادی که بین 4 تا 5 بار نوشدنی الکلی مصرف می کنند) فرد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به پانکراتیت قرار می دهد.
- سیگار کشیدن : افراد سیگاری به طور معمول نسبت به افراد غیر سیگاری سه برابر احتمال بیشتری برای دچار شدن به پانکراتیت دارند. ترک سیگار احتمال ابتلای شما را کاهش می دهد.
- چاقی : اگر چاق باشید احتمال ابتلا به پانکراتیت بیشتر است.
- دیابت : دیابت داشتن احتمال ابتلا به پانکراتیت را افزایش می دهد.
- سابقه‌ی خانوادگی پانکراتیت : نقش ژنتیک در پانکراتیت مزمن در حال افزایش است. اگر عضوی از خانواده مبتلا به این عارضه است احتمال دچار شدن فرد افزایش می یابد، مخصولا زمانی که با دیگر عوامل خطرآفرین همراه می شود.
سیگار کشیدن خطر وقوع این بیماری را افزایش می دهد
علت ابتلا
پانکراتیت زمانی رخ می دهد که آنزیم های گوارشی در حالی که هنوز در پانکراس هستند فعال می شوند. این امر باعث تحریک سلول های پانکراس و ایجاد التهاب می شود.
رخ دادن مکرر پانکراتیت حاد به پانکراس صدمه زده و می تواند منجر به پانکراتیت مزمن شود. زخم بافتی ممکن است در پانکراس ایجاد شود که باعث کاهش عملکرد پانکراس می شود. کاهش عملکرد پانکراس می تواند منجر به مشکلات گوارشی و دیابت شود.
عارضه هایی که می توانند منجر به پانکراتیت حاد شوند شامل موارد زیر است :
- سنگ کیسه‌ی صفرا
- مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی
- برخی از داروها
- میزان بالای تری گلیسیرید در خون (هیپرتری گلیسیریدمی)
- میزان بالای کلسیم در خون (هیپرکلسمی)، که ممکن است در اثر پرکاری غده پاراتتیروئید باشد (هیپرپاراتیروئیدیسم)
- سرطان پانکراس
- جراحی شکمی
- فیبروز سیستیک
- عفونت
- آسیب به شکم
- چاقی
- جراحت
کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP)، روشی برای درمان سنگ کیسه‌ی صفرا است که می تواند منجر به پانکراتیت شود.
در برخی موارد منشا پانکراتیت نامعلوم است. به این حالت پانکراتیت ایدیوپاتیک می گویند.
تشخیص
پروب دستگاه سونوگرافی
آزمایشات و روش هایی که برای تشخیص پانکراتیت استفاده می شوند شامل موارد زیر است :
- آزمایش خون : برای اینکه میزان افزایش آنزیم های پانکراس، سلول های خونی، عملکرد کلیوی و آنزیم های کبد اندازه گیری شود.
- سونوگرافی شکمی : برای پیدا کردن سنگ های کیسه‌ی صفرا و التهاب پانکراس
- سی تی اسکن : برای پیدا کردن سنگ های کیسه‌ی صفرا و ارزیابی وسعت التهاب پانکراس
- ام آر آی : برای تشخیص موارد غیرعادی در کیسه‌ی صفرا، پانکراس و مجراها.
- سونوگرافی اندوسکوپی : برای مشاهده‌ی التهاب و انسداد ها در مجرای پانکراس یا مجرای صفراوی.
- آزمایش مدفوع : در پانکراتیت مزمن برای اندازه گیری میزان چربی تجویز می شود. این آزمایش میتواند نشان دهنده‌ی آن باشند که سیستم گوارشی مواد مغذی را به اندازه‌ی کافی جذب نمی کند.
ممکن است پزشک بسته به وضعیت بیمار آزمایشات دیگری توصیه کند.
درمان
یکی از راه های درمانی التهاب پانکراس جراحی است
درمان اولیه در بیمارستان شامل موارد زیر است :
- زود شروع به غذا خوردن کردن : در گذشته تحقیقات نشان داده بود که غذا نخوردن برای چند روز در بیمارستان به پانکراس اجازه می دهد بهبود یابد. از این روش دیگر استفاده نمی شود. تحقیقات جدید نشان می دهد که خوردن غذا به محض اینکه بیمار امکانش را داشته باشد، به درمان پانکراس کمک می کند. با بهبود التهاب در پانکراس و درد، باید شروع به نوشیدن مایعات شفاف و خودن غذاهای ساده کنید. با مرور زمان می توانید به رژیم غذایی عادی خود بازگردید. اگر نشانه های پانکراتیت ادامه پیدا کردند و هنوز هنگام غذا خوردن درد احساس می شود، ممکن است پزشک لوله ی تغذیه توصیه کند تا مواد مغذی به بدن برسد.
- داروهای مسکن : پانکراتیت می تواند باعث درد شدید شود. پزشک برای کنترل درد مسکن تجویز می کند.
- مایعات به شکل سرم : درحالی که بدن برای ترمیم پانکراس انرژی و مایعات مصرف می کند، ممکن است کم آبی بروز یابد. به همین دلیل مایعات اضافه از طریق سرم به بیمار داده می شود.
زمانی که پانکراتیت کنترل شد، پزشک منشا زمینه ایی آن را ارزیابی و درمان می کند. بسته به منشا، درمان ممکن است شامل موارد زیر شود :
- روشهای برطرف کردن انسداد مجرای صفراوی : پانکراتیت ایجاد شده در اثر انسداد یا باریک شدن مجرای صفراوی ممکن است نیاز به روشی برای برداشتن انسداد یا گشاد کردن مجرای صفراوی داشته باشد. روشی به نام کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) از لوله ایی بلند و مجهز به دوربین برای ارزیابی پانکراس و مجرای صفراوی استفاده می کند. این لوله از طریق گلو وارد شده و دوربین متصل به انتهای آن تصاویری از سیستم گوارشی به یک مانیتور منتقل می کند. برای این روش از بی هوشی استفاده می شود. ERCP می تواند در تشخیص مشکلات مجرای صفراوی و مجرای پانکراس، و همچنین برداشتن اسنداد هایی مانند سنگ کیسه‌ی صفرا کمک کند. در برخی از افراد ERCP می تواند منجر به پانکراتیت حاد شود.
- جراحی کیسه‌ی صفرا : اگر سنگ های کیسه‌ی صفرا منشا پانکراتیت باشند، پزشک برای برداشتن سنگ کیسه‌ی صفرا (کوله سیستکتومی) جراحی توصیه می کند.
- عمل های پانکرانس :عمل های اندوسکوپی ممکن است برای تخلیه‌ی مایع یا برداشتن بافت مبتلا شده در پانکراس ضروری باشند.
- تغییرات دارویی : اگر به نظر می اید که یک دارو منشا پانکراتیت حاد است، ممکن است پزشک مصرف آن دارو را متوقف کرده و برای یافتن گزینه های جاگزین تلاش کند.
- علائم
-
علائم
درد قسمت بالای شکم یکی از علائم این بیماری است
نشانه ها و علائم پانکراتیت ممکن است بسته به نوع آن متغیر باشد.
نشانه ها و علائم پانکراتیت حاد شامل موارد زیر است :
- درد قسمت بالای شکم
- درد شکمی که به پشت انشعاب پیدا می کند
- حساسیت به لمس شکم
- تب
- نبض تند
- حالت تهوع
- استفراغ
نشانه ها و علائم پانکراتیت مزمن شامل موارد زیر است :
- درد قسمت بالای شکم
- درد شکمی که بعد از صرف غذا شدید تر می شود
- کاهش وزن غیرمنتظره
- مدفوع چرب و بدبو (استئاتوره)
- ریسک فاکتور
-
ریسک فاکتور ها
عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا به پانکراتیت می شوند شامل موارد زیر است :
- مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی : تحقیقات نشان داده است که مصرف بیش از اندازه‌ی نوشیدنی های الکلی (افرادی که بین 4 تا 5 بار نوشدنی الکلی مصرف می کنند) فرد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به پانکراتیت قرار می دهد.
- سیگار کشیدن : افراد سیگاری به طور معمول نسبت به افراد غیر سیگاری سه برابر احتمال بیشتری برای دچار شدن به پانکراتیت دارند. ترک سیگار احتمال ابتلای شما را کاهش می دهد.
- چاقی : اگر چاق باشید احتمال ابتلا به پانکراتیت بیشتر است.
- دیابت : دیابت داشتن احتمال ابتلا به پانکراتیت را افزایش می دهد.
- سابقه‌ی خانوادگی پانکراتیت : نقش ژنتیک در پانکراتیت مزمن در حال افزایش است. اگر عضوی از خانواده مبتلا به این عارضه است احتمال دچار شدن فرد افزایش می یابد، مخصولا زمانی که با دیگر عوامل خطرآفرین همراه می شود.
سیگار کشیدن خطر وقوع این بیماری را افزایش می دهد
- علت ابتلا
-
علت ابتلا
پانکراتیت زمانی رخ می دهد که آنزیم های گوارشی در حالی که هنوز در پانکراس هستند فعال می شوند. این امر باعث تحریک سلول های پانکراس و ایجاد التهاب می شود.
رخ دادن مکرر پانکراتیت حاد به پانکراس صدمه زده و می تواند منجر به پانکراتیت مزمن شود. زخم بافتی ممکن است در پانکراس ایجاد شود که باعث کاهش عملکرد پانکراس می شود. کاهش عملکرد پانکراس می تواند منجر به مشکلات گوارشی و دیابت شود.
عارضه هایی که می توانند منجر به پانکراتیت حاد شوند شامل موارد زیر است :
- سنگ کیسه‌ی صفرا
- مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی
- برخی از داروها
- میزان بالای تری گلیسیرید در خون (هیپرتری گلیسیریدمی)
- میزان بالای کلسیم در خون (هیپرکلسمی)، که ممکن است در اثر پرکاری غده پاراتتیروئید باشد (هیپرپاراتیروئیدیسم)
- سرطان پانکراس
- جراحی شکمی
- فیبروز سیستیک
- عفونت
- آسیب به شکم
- چاقی
- جراحت
کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP)، روشی برای درمان سنگ کیسه‌ی صفرا است که می تواند منجر به پانکراتیت شود.
در برخی موارد منشا پانکراتیت نامعلوم است. به این حالت پانکراتیت ایدیوپاتیک می گویند.
- تشخیص
-
تشخیص
پروب دستگاه سونوگرافی
آزمایشات و روش هایی که برای تشخیص پانکراتیت استفاده می شوند شامل موارد زیر است :
- آزمایش خون : برای اینکه میزان افزایش آنزیم های پانکراس، سلول های خونی، عملکرد کلیوی و آنزیم های کبد اندازه گیری شود.
- سونوگرافی شکمی : برای پیدا کردن سنگ های کیسه‌ی صفرا و التهاب پانکراس
- سی تی اسکن : برای پیدا کردن سنگ های کیسه‌ی صفرا و ارزیابی وسعت التهاب پانکراس
- ام آر آی : برای تشخیص موارد غیرعادی در کیسه‌ی صفرا، پانکراس و مجراها.
- سونوگرافی اندوسکوپی : برای مشاهده‌ی التهاب و انسداد ها در مجرای پانکراس یا مجرای صفراوی.
- آزمایش مدفوع : در پانکراتیت مزمن برای اندازه گیری میزان چربی تجویز می شود. این آزمایش میتواند نشان دهنده‌ی آن باشند که سیستم گوارشی مواد مغذی را به اندازه‌ی کافی جذب نمی کند.
ممکن است پزشک بسته به وضعیت بیمار آزمایشات دیگری توصیه کند.
- درمان
-
درمان
یکی از راه های درمانی التهاب پانکراس جراحی است
درمان اولیه در بیمارستان شامل موارد زیر است :
- زود شروع به غذا خوردن کردن : در گذشته تحقیقات نشان داده بود که غذا نخوردن برای چند روز در بیمارستان به پانکراس اجازه می دهد بهبود یابد. از این روش دیگر استفاده نمی شود. تحقیقات جدید نشان می دهد که خوردن غذا به محض اینکه بیمار امکانش را داشته باشد، به درمان پانکراس کمک می کند. با بهبود التهاب در پانکراس و درد، باید شروع به نوشیدن مایعات شفاف و خودن غذاهای ساده کنید. با مرور زمان می توانید به رژیم غذایی عادی خود بازگردید. اگر نشانه های پانکراتیت ادامه پیدا کردند و هنوز هنگام غذا خوردن درد احساس می شود، ممکن است پزشک لوله ی تغذیه توصیه کند تا مواد مغذی به بدن برسد.
- داروهای مسکن : پانکراتیت می تواند باعث درد شدید شود. پزشک برای کنترل درد مسکن تجویز می کند.
- مایعات به شکل سرم : درحالی که بدن برای ترمیم پانکراس انرژی و مایعات مصرف می کند، ممکن است کم آبی بروز یابد. به همین دلیل مایعات اضافه از طریق سرم به بیمار داده می شود.
زمانی که پانکراتیت کنترل شد، پزشک منشا زمینه ایی آن را ارزیابی و درمان می کند. بسته به منشا، درمان ممکن است شامل موارد زیر شود :
- روشهای برطرف کردن انسداد مجرای صفراوی : پانکراتیت ایجاد شده در اثر انسداد یا باریک شدن مجرای صفراوی ممکن است نیاز به روشی برای برداشتن انسداد یا گشاد کردن مجرای صفراوی داشته باشد. روشی به نام کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) از لوله ایی بلند و مجهز به دوربین برای ارزیابی پانکراس و مجرای صفراوی استفاده می کند. این لوله از طریق گلو وارد شده و دوربین متصل به انتهای آن تصاویری از سیستم گوارشی به یک مانیتور منتقل می کند. برای این روش از بی هوشی استفاده می شود. ERCP می تواند در تشخیص مشکلات مجرای صفراوی و مجرای پانکراس، و همچنین برداشتن اسنداد هایی مانند سنگ کیسه‌ی صفرا کمک کند. در برخی از افراد ERCP می تواند منجر به پانکراتیت حاد شود.
- جراحی کیسه‌ی صفرا : اگر سنگ های کیسه‌ی صفرا منشا پانکراتیت باشند، پزشک برای برداشتن سنگ کیسه‌ی صفرا (کوله سیستکتومی) جراحی توصیه می کند.
- عمل های پانکرانس :عمل های اندوسکوپی ممکن است برای تخلیه‌ی مایع یا برداشتن بافت مبتلا شده در پانکراس ضروری باشند.
- تغییرات دارویی : اگر به نظر می اید که یک دارو منشا پانکراتیت حاد است، ممکن است پزشک مصرف آن دارو را متوقف کرده و برای یافتن گزینه های جاگزین تلاش کند.
