سی تی انتروگرافی کلیه اسفنجی مدولاری
سی تی انتروگرافی کلیه اسفنجی مدولاری (اسفنجی شدن کلیه در ناحیه مرکزی ) نوعی خاص از تصویربرداری سی تی اسکن است که با مواد حاجب داخل وریدی بعد از بلع…
(زمان تقریبی برای خواندن : )
سی تی انتروگرافی (CT Enterography) چیست؟
سی تی انتروگرافی نوعي روش تصويربرداري با قدرت تفکيک بالا از روده باريک است که با بهره گيري از دستگاه هاي «سي‌تي اسکن مولتي دتکتور» (MDCT) و همزمان مصرف مقاديري ماده حاجب خوراکي انجام مي گیرد. در طي دهه اخير، پيشرفت‌هاي قابل توجهي در تصويربرداري از روده باريک با کمک روش‌هاي نويني مانند استفاده از کپسول اندوسکوپي و يا بهره‌گيري از جديدترين تکنيک‌ها در MDCT و نيز ارائه مناسب‌ترين مواد حاجب خوراکي صورت گرفته است.به اين ترتيب نقش مطالعات فلورئوروسکوپيک با استفاده از باريم روي روده باريک براي يافتن التهاب در سطوح مخاطي و يا وجود توده‌ها تا حدي کم‌رنگ‌تر شده است. در واقع پيشرفت‌هاي موجود در تکنولوژي MDCT ضمن برخورداري از بيشترين قدرت تکنيک فضايي و زماني، منجر به ارائه بهترين تصاوير در سطوح متعدد (Mutlioplanar) از روده باريک و مزانتر در برگيرنده آن شده است. در عين حال، حضور موثر جديدترين مواد حاجب خوراکي با ارائه تصاويري دقيق از جدار لومن روده باريک، سي‌تي انتروگرافي را به روشي قابل قبول و پذيرفته شده در ارزيابي بيماري‌هايي مانند کرون و همچنين توده‌هاي احتمالي روده باريک تبديل کرده است.
سی تی انتروگرافی یک فرآیند سریع، دقیق و بدون درد است.
در صورتی که نیاز به سی تی اسکن انتروگرافی دارد از طریق سامانه نوبت دهی آنلاین و یا با تماس به شماره 35159-011 داخلی 2 نوبت بگیرید.
چرا باید سی تی انتروگرافی انجام دهیم؟
این آزمون معمولاً در موارد زیر بکار می رود:
- التهاب
- تومور
- انسداد روده یا آبسه
- منشا خونریزی
- محل و وخامت بیماری کرون
کیس های سی تی انتروگرافی
ماده حاجب خوراکي در آنتروگرافی
بررسي هاي اوليه در ارزيابي روده باريک با کمک سي‌تي اسکن، شامل استفاده از يک کاتتر نازو- ژژونال جهت ايجاد اتساع در لومن روده باريک با استفاده از مواد حاجب ابتدايي است. در ابتدا، با بهره‌گيري از باريم به عنوان ماده حاجب خوراکي و ايجاد تصاوير دو بعدي آگزيال و کرونال، يافته‌هاي مشابهي با تصاوير حاصل از بررسي فلوئوروسکوپيک روده باريک با باريم (Barium follow-through) خلق شد.
پس از آن به دنبال ارائه تکنيک‌هاي نوين MDCT و استفاده از کمترين زمان در ثبت تصاوير (تنها براي چند ثانيه) و قابليت ارايه تصاوير Mutlioplanar، از اين واقعيت که اکثر پديده‌‌هاي التهابي و يا توده هاي روده باريک، پرعروق (هيپرواسکولار) هستند، به خوبي استفاده شد. به اين صورت که استفاده همزمان از مواد حاجب خوراکي خنثي و نيز تزريقي، به بهترين شکل پاتولوژي‌هاي مذکور را مشخص خواهند کرد. در واقع ماده حاجب خوراکي خنثي با کاستن از دانسيته درون لومن از يک سو و ماده حاجب تزريقي با افزايش دانسيته پاتولوژي موردنظر از سوي ديگر، به ايجاد بيشترين تمايز منجر خواهند شد.
ماده حاجب پلي اتيلن گليکول
بر اين اساس، مطالعات نشان دادند سي‌تي انتروگرافي، با کمک ماده حاجب خوراکي خنثي و تزريقي، به شکل مطلوب‌تري در مقايسه با بررسي‌هاي اندوسکوپيک و يا فلوئورسکوپيک روده باريک در تشخيص بيماري ها موثر خواهند بود. ماده حاجب خوراکي مورد استفاده در اين مطالعات، آب بود اما از آنجا که آب ضمن عبور از روده باريک جذب مي‌شد، ايده‌هايي در زمينه تهيه مواد حاجب خوراکي خنثي اما غيرقابل جذب شکل گرفت.
استفاده از محلول «پلي‌اتلين گليکول» طي يک ساعت پيش از انجام سي‌تي اسکن، با ايجاد اتساع مناسب در لوپ‌هاي روده باريک، تصاوير مناسبي را از ناحيه ايلئوم فراهم خواهد کرد. مقايسه دو روش متفاوت تجويز ماده حاجب به صورت تجويز خوراکي آب و نيز تجويز همين ميزان آب با کمک کاتتر نازو-ژژونال، نشان‌دهنده عدم وجود تفاوت واضح ميان اين دو روش مي‌باشد. بر اين اساس اکثر راديولوژيست‌ها ترجيح مي‌دهند که در تصويربرداري با سي‌تي اسکن از روده باريک از تجويز خوراکي ماده حاجب (از راه دهان) استفاده کنند. در شرايطي که در مطالعات ابتدايي از مواد حاجبي مانند آب و يا متيل‌سلولز استفاده مي‌شد، بهره‌گيري از ترکيبات جديدتري مانند پلي‌اتيلن گليکول و نيز ترکيبات حاوي مواد الکلي مانند مانيتول و يا سوربيتول، باعث اتساع بيشتر در لوپ‌هاي روده باريک گرديد.
ماده حاجب پلي‌اتيلن گليکول بيشترين ميزان اتساع را در روده باريک ايجاد مي‌کند.در شرايطي که آب هيچ‌گونه عوارض جانبي ايجاد نمي‌کند، محلول رقيق باريم (حاوي سوربيتول) و پلي‌اتيلن گليکول با نفخ شديد شکم همراه مي‌باشند. در عين حال، پلي‌اتيلن گليکول به ميزان بيشتري باعث ايجاد اسهال شده که اين پديده به دليل جلوگيري از جذب آب در مسير روده باريک مي‌باشد. بيشترين ميزان حساسيت در ثبت تصاوير ايلئوم، با کمک محلول رقيق باريم (حاوي سوربيتول) (با نام تجاري Volumen; E-Z-Em) حدود 60-45 دقيقه پس از تجويز خوراکي آن به‌دست مي‌آيد. از آنجا که سي‌تي انتروگرافي باعث اتساع نسبتا کمتري در ژنوم نسبت به ايلئوم مي‌شود، در مواردي که شک به پاتولوژي‌هاي ژژنوم وجود دارد، استفاده از «سي‌تي انتروکلايزيس» (CT Enteroclysis) و يا MR انتروگرافي ممکن است مفيدتر باشد.
تکنيک سي تي انتروگرافي
تکنيک به کار گرفته شده در اين روش پايه، بهره‌گيري از حداکثر قدرت تفکيک فضايي، بيشترين ميزان Enhancement در ديواره روده با استفاده از ماده حاجب وريدي، حداقل ميزان اشعه تابيده شده و سرانجام، ارزيابي multi-planar تصاوير مي‌باشد. در شرايطي که دستگاه‌هاي سي‌تي اسکن اوليه که به منظور سي‌تي انتروگرافي مورد استفاده قرار می گرفت، ضخامت مقاطع در حد 5 ميلي متر بود، امروزه با بهره گيري از دستگاه‌هاي MDCT، اين ميزان بين يک تا سه ميلي متر متغير مي باشد. در صورت استفاده از ضخامت مقطع يک ميلي متر، هيچ گونه روي هم افتادني (overlap) بين مقاطع مشهود نخواهد بود، در حالي که در شرايط کاربرد ضخامت مقطع سه ميلي متر، حداقل 30 تا 40 درصد بين مقاطع روي هم افتادن (overlap) وجود خواهد داشت.
سي‌تي انتروگرافي به طور معمول در يک فاز عروقي در شرايطي که حداکثر enhancement جدار روده باريک براي ايجاد واضح ترين تصاوير صورت گرفته، انجام مي‌شود. به نظر مي‌رسد حداکثر enhancement ديواره روده باريک حدود 50 ثانيه پس از شروع تزريق وريدي ماده حاجب و يا 14 ثانيه بعد، بيشترين ميزان enhancement در آئورت صورت گيرد.
برتري های سی تی انتروگرافی
سي‌تي‌انتروگرافي در مقايسه با ساير تکنيک‌هاي جديد مانند «کپسول اندوسکوپي» داراي برتري هايي است. در واقع سي‌تي‌انتروگرافي مولتي فازيک، علاوه بر خصوصيات تهاجمي کمتر براي بيمار و سرعت بالاتر در تهيه تصاوير قادر به نمايان ساختن تمام ضخامت جدار روده مي‌باشد. اين در حالي است که کپسول اندوسکوپي تنها قادر به نمايش دادن سطوح مخاطي روده باريک است. به اين ترتيب احتمال ديده نشدن يک توده تومورال که در ضخامت جداره واقع شده و سطوح مخاطي روي آن سالم است، در اين روش وجود دارد. از سوي ديگر در سي‌تي‌انتروگرافي بررسي ساختارهاي خارج روده اي و حتي ساير احشاي شکمي امکان پذير است.
اتسعاع ناکافي لوپ‌هاي روده باريک در جريان سي‌تي‌انتروگرافي ممکن است به علت عوامل متعددي مانند بلع ناکافي ماده حاجب خوراکي ناشي از پذيرش پايين بيمار، ثبت تاخيري تصاوير، سابقه برداشتن (رزکيسيون) بخشي از روده باريک، تخليه تاخيري معده وجود عاملي انسدادي در مسير خروجي معده و در نهايت اختلالات حرکتي روده باريک باشد. در بيماراني که سابقه جراحي برداشتن بخشي از روده را دارند، بهتر است به جاي 45 دقيقه پس از بلع ماده حاجب خوراکي براي ثبت تصاوير، در زماني کوتاه‌تر (مانند 30 دقيقه) استفاده کرد. براي کاربرد مواد حاجب وريدي نيز همواره بايد عدم وجود منع باليني را در تجويز آن مدنظر داشت. بر اين اساس، در صورت عدم وجود انديکاسيون باليني در اين زمينه مي‌توان از کاربرد مواد حاجب خوراکي مثبت (با دانسيته بالا) به جاي مواد خنثي بهره جست. در واقع اينگونه مواد حاجب خوراکي در تعيين فيستول‌هاي احتمالي در مسير روده باريک نيز مفيدتر خواهند بود.
